چرا كوسه ها استخوان ندارند

ايرنا: كوسه ماهى ها از اسكلتى برخوردارند كه از جنس غضروف آهكى درست شده در حالى كه اجداد اين جانوران دريايى داراى استخوان هاى تمام عيار بودند. يك گروه از محققان دانشگاه كاليفرنيا واقع در اروين در تلاشند تا براى اين معما پاسخى پيدا كنند. به گفته «آدام سامرز»: «يك احتمال آن است كه چون غضروف به طور طبيعى در سطح آب شناور مى ماند در حالى كه استخوان به واسطه سنگينى در آب فرو مى رود، بدن اين نوع ماهى ها كه به توانايى مانور زياد نياز دارد، استخوان ها را به غضروف تبديل كرده است.» اما تحقيقات تازه اى كه در اين زمينه به انجام رسيده جنبه ديگرى را نيز مطرح ساخته كه با مسئله هزينه ترميم اسكلت بدن ارتباط دارد. هرچند غضروف و استخوان هر دو براى ساخت اسكلت بدن مورد استفاده قرار مى گيرند اما از نظر ساختارى به كلى با يكديگر تفاوت دارند. غضروف بر خلاف استخوان داراى رگ هاى خونى نيست و در پرندگان، پستانداران و انسان فاقد توانايى ترميم خود است. به نظر مى رسد كه غضروف موجود در بدن كوسه ها نيز قادر به ترميم خود نيست. يك گروه از محققان در مدرسه پزشكى سنت جورج در لندن به سرپرستى «دورين اشهرست» بريدگى ها و جراحاتى را كه در باله نگاهدارنده بدن كوسه به وجود آمده بود طى يك دوره شش ماهه مورد بررسى قرار دادند و هيچ نشانى از توانايى بر ترميم در اين غضروف ها نيافتند. گروه محققان انگليسى با اين فرض تحقيق خود را انجام داده بودند كه مشخص سازند آيا مكانيسم ترميم غضروف در جانورى كه كاملاً به آن اتكا دارد تكامل پيدا كرده يا نه؟ محققان دانشگاه كاليفرنيا اين پرسش را مطرح كردند كه اگر چنين توانايى تكاملى در اين جانوران رشد نكرده باشد چه نتايجى را بايد انتظار داشت. در بدن آدمى اسكلتى كه انسان را سرپا نگاه مى دارد از توانايى ترميم خود برخوردار است و در مراحل مختلف ترميم با هزاران مورد شكاف و صدمه و آسيب جزيى (در سطح ميكرو) برخورد مى كند. مواد استخوان شكن استخوان هاى آسيب ديده را حل مى كنند و در جاى آنها مواد تازه اى كار مى گذارند كه استخوان هاى نو را به وجود مى آورد. اين شيوه مانع از آن مى شود كه در جريان فعاليت هاى روزانه كه هزاران شكاف و رخنه جزيى در استخوان هاى انسان توليد مى شود، شكستگى هاى بزرگ در اسكلت انسان به وجود آيد. كوسه ماهى ها در طول عمر خود يك ميليارد بار چرخه تعويض سلول ها را تجربه مى كنند. حال اسكلت بدن كوسه ها يا بايد از چنان استحكام و قدرتى برخوردار باشد كه در جريان اين تغييرات دچار تغيير شكل و تغيير حالت نشود و يا آنكه غضروف بدن جانور بايد اساساً به فرآيند تعويض سلول نياز نداشته باشد.