در تاريخ حيات بشر، فراموشي امري عادي بود و به ياد آوردن، ذخيره كردن و انتقال دادهها از نسلي به نسل ديگر گران، محدود و گاهي غيرممكن. اما در عصر ديجيتال اين رابطه معكوس شده است. چگونه ميتوان به اينترنت فراموشي آموخت؟
امروزه با حافظهي بيپاياني سر و كار داريم كه هيچ چيز را از خاطر نميبرد، نه عكسي را كه در فيس بوك منتشر كردهايم، نه كامنتي را كه پاي يك مقاله گذاشتهايم. منتشر كردن تمامي اين دادهها در اينترنت تنها چند لحظه از وقتمان را ميگيرد. اما تكليف چيست اگر نخواهيم سالها بعد كسي به آنچه منتشر كردهايم پي ببرد؟
چندي پيش در دانشكدهاي در دانشگاه كلمبيا به دانشجويان توصيه شد از اسناد منتشرشده در ويكيليكس نقل قول نياورند اگر نميخواهند شانس ترقي شغلي خود را در آينده بر باد دهند.
ويكتور ماير- شونبرگر، حقوقدان، برنامهنويس و كارشناس اينترنت كه به تازگي كتابي از او با نام "ديليت، فضيلت فراموشي در عصر ديجيتال" به چاپ رسيده يكي از طرفداران سرسخت آموختن فراموشي به اينترنت است. او معتقد است، در دورهاي زندگي ميكنيم كه ذخيره كردن دادهها ارزان است و آسان، اما پاك كردن آنها گاهي زمانبر و پيچيده. نويسنده ميگويد، گوگل تبليغ ميكند كاربر ديگر نيازي به پاك كردن ايميلهايش ندارد، ياهو ظرفيت نامحدود براي ذخيرهي دادهها در اختيار كاربران مي گذارد. شعار عصر ما اين است كه همه چيز را مي توان به خاطر آورد.
گوگل به ما كمك ميكند كه چيزي را از ياد نبريم
اين كارشناس اينترنت با آوردن مثالهاي گوناگون از معايب حافظهي صد در صدي عصر ديجيتال، معتقد است كه يكي از مكانيسمهاي رفتاري پايهاي بشر كه همان فراموشي است، رو به زوال است. پيشنهاد او براي بازسازي تناسب ميان به خاطر آوردن و از ياد بردن، دادن تاريخ انقضا به دادههاي منتشر شده در اينترنت است تا همانند جهان واقعي پس از پايان يافتن اين مهلت از بين بروند يا به عبارت ديگر فراموش شوند.
X-Pire! براي فراموشي گذشته
ايدهي تاريخ انقضا، ميشاييل باكس، پرفسور در رشتهي امنيت اطلاعات از شهر زاربروكن آلمان را به فكر طراحي يك نرمافزار انداخت. نرمافزاري كه در حقيقت مانند يك پاككن ديجيتال عمل ميكند.
اين نرمافزار كه X-Pire! نام دارد هم اكنون تنها براي رمزگذاري عكسها به كار ميود و به اين ترتيب عمل ميكند: پيش از گذاشتن عكس در اينترنت، عكس مورد نظر با نرم افزارX-pire! قفل ميشود و رمز آن در اختيار كاربر قرار ميگيرد. كاربر به آن تاريخ انقضا ميدهد و اين رمز در سرورهايي خاص ذخيره ميشود.عكس قفلشده در اينترنت منتشر ميشود. حال اگر كسي بخواهد اين عكس را مشاهده كند، بايد از قبل نرمافزار X-Pire! را نصب كرده باشد. در اين صورت رمز مربوط به عكس از سروري كه در آن ذخيره شده است داونلود ميشود و كاربر قادر به مشاهدهي عكسي است كه رمزگذاري شده. با پايان يافتن تاريخ انقضا، سرور ديگر شناسهي عبور را اعلام نميكند و عكس ديگر قابل مشاهده نيست.
به گفتهي ميشاييل باكس با تكميل اين نرمافزار انواع ديگري از دادهها مثل پي دي اف يا حتي كل يك وب سايت را ميتوان با دادن تاريخ انقضا پاك كرد.
كتاب "ديليت، فضيلت فراموشي در عصر ديجيتال"از ويكتور ماير- شونبرگر
يكي از انتقادهايي كه به اين نرمافزار وارد ميشود سواستفاده از عكسهاي قفل شده در فاصلهي زماني گذاشتهشدن در اينترنت تا پايان تاريخ انقضاست. پروفسور باكس تآكيد ميكند كه اين نرمافزار تنها تضمين ميكند كه عكسها پس پايان تاريخ انقضا از بين ميروند. اما اگر تا تاريخ از بين رفتنشان دوباره كپي شده و در شبكه قرار داده شوند، مسلما قابل رويت خواهند بود.
بر اساس اطلاعاتي كه روز دوشنبه (۲۴ ژانويه) منتشر شده است با پرداخت ۱۰ يورو در ماه ميتوان از نرمافزارX-Pire! براي رمزگذاري عكسها استفاده كرد.
نويسندهي كتاب "ديليت" معتقد است كه با تمام اين تدابير نميتوان مسئلهي امنيت اطلاعات را صد در صد حل كرد اما به اعتقاد او برداشتن چنين گامهايي باعث توجه دادن بيشتر كاربران به معضلي به نام حافظهي ديجيتال ميشود.
البته مخالفان فراموشي ديجيتال ميگويند كه چرا بايد چيزي را منتشر كرد كه ميخواهيم بعدها كسي بويي از آن نبرد.
برخي هم معتقدند شايد نيازي نباشد كه به اينترنت فراموشي را بياموزيم. شايد نسلي كه از كودكي با اينترنت خو گرفته است ياد مي گيرد چگونه با حافظهي بي عيب و نقصي كه چيزي را از ياد نميبرد زندگي كند.
امروزه با حافظهي بيپاياني سر و كار داريم كه هيچ چيز را از خاطر نميبرد، نه عكسي را كه در فيس بوك منتشر كردهايم، نه كامنتي را كه پاي يك مقاله گذاشتهايم. منتشر كردن تمامي اين دادهها در اينترنت تنها چند لحظه از وقتمان را ميگيرد. اما تكليف چيست اگر نخواهيم سالها بعد كسي به آنچه منتشر كردهايم پي ببرد؟
چندي پيش در دانشكدهاي در دانشگاه كلمبيا به دانشجويان توصيه شد از اسناد منتشرشده در ويكيليكس نقل قول نياورند اگر نميخواهند شانس ترقي شغلي خود را در آينده بر باد دهند.
ويكتور ماير- شونبرگر، حقوقدان، برنامهنويس و كارشناس اينترنت كه به تازگي كتابي از او با نام "ديليت، فضيلت فراموشي در عصر ديجيتال" به چاپ رسيده يكي از طرفداران سرسخت آموختن فراموشي به اينترنت است. او معتقد است، در دورهاي زندگي ميكنيم كه ذخيره كردن دادهها ارزان است و آسان، اما پاك كردن آنها گاهي زمانبر و پيچيده. نويسنده ميگويد، گوگل تبليغ ميكند كاربر ديگر نيازي به پاك كردن ايميلهايش ندارد، ياهو ظرفيت نامحدود براي ذخيرهي دادهها در اختيار كاربران مي گذارد. شعار عصر ما اين است كه همه چيز را مي توان به خاطر آورد.
گوگل به ما كمك ميكند كه چيزي را از ياد نبريم
اين كارشناس اينترنت با آوردن مثالهاي گوناگون از معايب حافظهي صد در صدي عصر ديجيتال، معتقد است كه يكي از مكانيسمهاي رفتاري پايهاي بشر كه همان فراموشي است، رو به زوال است. پيشنهاد او براي بازسازي تناسب ميان به خاطر آوردن و از ياد بردن، دادن تاريخ انقضا به دادههاي منتشر شده در اينترنت است تا همانند جهان واقعي پس از پايان يافتن اين مهلت از بين بروند يا به عبارت ديگر فراموش شوند.
X-Pire! براي فراموشي گذشته
ايدهي تاريخ انقضا، ميشاييل باكس، پرفسور در رشتهي امنيت اطلاعات از شهر زاربروكن آلمان را به فكر طراحي يك نرمافزار انداخت. نرمافزاري كه در حقيقت مانند يك پاككن ديجيتال عمل ميكند.
اين نرمافزار كه X-Pire! نام دارد هم اكنون تنها براي رمزگذاري عكسها به كار ميود و به اين ترتيب عمل ميكند: پيش از گذاشتن عكس در اينترنت، عكس مورد نظر با نرم افزارX-pire! قفل ميشود و رمز آن در اختيار كاربر قرار ميگيرد. كاربر به آن تاريخ انقضا ميدهد و اين رمز در سرورهايي خاص ذخيره ميشود.عكس قفلشده در اينترنت منتشر ميشود. حال اگر كسي بخواهد اين عكس را مشاهده كند، بايد از قبل نرمافزار X-Pire! را نصب كرده باشد. در اين صورت رمز مربوط به عكس از سروري كه در آن ذخيره شده است داونلود ميشود و كاربر قادر به مشاهدهي عكسي است كه رمزگذاري شده. با پايان يافتن تاريخ انقضا، سرور ديگر شناسهي عبور را اعلام نميكند و عكس ديگر قابل مشاهده نيست.
به گفتهي ميشاييل باكس با تكميل اين نرمافزار انواع ديگري از دادهها مثل پي دي اف يا حتي كل يك وب سايت را ميتوان با دادن تاريخ انقضا پاك كرد.
كتاب "ديليت، فضيلت فراموشي در عصر ديجيتال"از ويكتور ماير- شونبرگر
يكي از انتقادهايي كه به اين نرمافزار وارد ميشود سواستفاده از عكسهاي قفل شده در فاصلهي زماني گذاشتهشدن در اينترنت تا پايان تاريخ انقضاست. پروفسور باكس تآكيد ميكند كه اين نرمافزار تنها تضمين ميكند كه عكسها پس پايان تاريخ انقضا از بين ميروند. اما اگر تا تاريخ از بين رفتنشان دوباره كپي شده و در شبكه قرار داده شوند، مسلما قابل رويت خواهند بود.
بر اساس اطلاعاتي كه روز دوشنبه (۲۴ ژانويه) منتشر شده است با پرداخت ۱۰ يورو در ماه ميتوان از نرمافزارX-Pire! براي رمزگذاري عكسها استفاده كرد.
نويسندهي كتاب "ديليت" معتقد است كه با تمام اين تدابير نميتوان مسئلهي امنيت اطلاعات را صد در صد حل كرد اما به اعتقاد او برداشتن چنين گامهايي باعث توجه دادن بيشتر كاربران به معضلي به نام حافظهي ديجيتال ميشود.
البته مخالفان فراموشي ديجيتال ميگويند كه چرا بايد چيزي را منتشر كرد كه ميخواهيم بعدها كسي بويي از آن نبرد.
برخي هم معتقدند شايد نيازي نباشد كه به اينترنت فراموشي را بياموزيم. شايد نسلي كه از كودكي با اينترنت خو گرفته است ياد مي گيرد چگونه با حافظهي بي عيب و نقصي كه چيزي را از ياد نميبرد زندگي كند.