پاك كننده خون

ديويد كوهن
ترجمه: حسن سالارى

اين چشم اندازى است كه متخصصان سلاح هاى ميكروبى را نگران مى كند: تروريست ها ويروس آبله را در يكى از شهرها آزاد كرده اند كه بيمارى و ترس را در شهر مى پراكند. چون درمانى براى اين بيمارى وجود ندارد و واكسن آن چندان در دسترس نيست، نخستين افرادى كه با آن برخورد مى كنند و كسانى كه در اورژانس كار مى كنند بسيار آسيب پذير هستند. اما نوآورى تازه اى مى تواند تلخى اين داستان نگران كننده را برطرف سازد. شركت اتلون مديكال، كه در زمينه فناورى زيستى در سن ديه گو كار مى كند، دستگاه جابه جاشونده اى ساخته است كه ويروس ها را از خون پاك سازى مى كند. اين دستگاه، كه «هموپيوريفاير» به معناى پاك كننده خون نام گرفته است، نه تنها ويروس آبله بلكه شمار زيادى از ويروس هاى ديگر از جمله ماربورگ و ابولا را نيز پاك سازى مى كند. دستگاه پاك كننده خون كه به اندازه يك خودكار است، خون بيمارانى را كه كليه هايشان آسيب ديده است، پاك سازى مى كند و مى توان آن را دستگاه دياليز همراه ناميد. هم اين دستگاه و هم دستگاه دياليز از صافى بهره مندند كه مواد زهرآگين را از خون پاك مى كند. اما دستگاه پاك كننده خون پادتن هايى مانند سيانوويرين نيز دارد كه به شمارى از ويروس هاى گوناگون پيوند مى شود و آنها را از خون برداشت مى كند. اين پادتن ها را در گياهان توليد مى كنند و مى توان از گياهان براى ساختن پادتن هايى براى ميكروب هايى كه با مهندسى ژنتيك توليد شده اند نيز بهره گرفت. شركت اتلون دو نسخه از اين دستگاه ساخته است. يكى با درازاى ۳۰ و پهناى ۵۴/۲ سانتى متر براى كار در بيمارستان ها طراحى شده است؛ نمونه ديگر به اندازه يك خودكار بزرگ كه مى توان آن را با خود به همراه داشته است. هر دو نسخه به يك پمپ مرتبط مى شوند. اما نمونه همراه، بدون آن نيز كار مى كند و از قلب بيمار به عنوان موتور بهره مى گيرد تا خون را از درون صافى بگذراند. شركت اتلون به تازگى چند دستگاه پاك كننده خون را به مركز نظارت و پيشگيرى از بيمارى ها در آتلانتا فرستاده است تا مورد آزمون قرار گيرند. با اين همه، شركت آزمون هاى خود را در جانوران با پيروزى به انجام رسانده است و اميد دارد تا پايان سال آن را در گروهى از بيماران بيازمايد.
• چگونگى كار دستگاه پاك كننده خون
۱- خون آلوده از راه يك لوله كه به يكى از سرخرگ ها مرتبط است، به درون دستگاه پاك كننده خون جريان مى يابد.
۲- مواد زهرآگين از آن برداشت مى شوند. ويروس هاى كوچك از صافى مى گذرند، اما سلول هاى سفيد و قرمز خون از آن نمى گذرند. صافى از ماده اى به نام پلى سولفان درست شده و روى آن با پادتن ويژه اى پوشيده است. پادتن ها به ميكروب هاى بيمارى زا پيوند مى شوند و از ورود دوباره آنها به خون جلوگيرى مى كنند.
۳- خون پاك سازى شده از راه لوله دوم، كه به درون سرخرگ ديگرى راه دارد، به جريان خون بازمى گردد. بدن انسان نزديك ۵ ليتر خون دارد. همه اين خون طى ۱۲ دقيقه از دستگاه پاك كننده خون مى گذرد. اين فرآيند بارها انجام مى شود تا طى چند ساعت همه مواد زهرآگين از خون برداشت شوند.
popsci.com,Mar.2006
روزنامه شرق