رقابت بر سر فضا

۷ دسامبر ۲۰۰۵ مدیر آژانس فضایی روسیه به نام آناتولی پرمینف از به پایان رسیدن پروژه ی کلیپر خبر داد. در سال ۲۰۰۰ روس ها از راکت انرژِی که کار آن مانند راکت سویوز می باشد برای انجام ماموریت های تعویض وسایل در مدار استفاده کردند این راکت حمل کننده ی بسیار خوبی به شمار می رود.در اوایل سال ۲۰۰۴ (هنگام رقابت در پروژه ی کلیپر)یکی از شرکت های هوا فضای روسیه این راکت حمل کننده را تکمیل کرد و این راکت پیچیده تر را کلیپر-انرژِی نام گذاری کرد . این راکت برای روسیه گامی به جلو به حساب می آید این راکت قابلیت حمل ۶ فضانورد را دارد که یکی از برتری های این راکت نسبت به سویوز می باشد.اما این راکت حمل کننده نسبت به شاتل فضایی یا بوران(شاتل روس ها می باشد.)ضعف هایی دارد.این ضعف ها شامل رساندن بار و مونتاژ های مداری می باشد که شاتل یا بوران در این زمینه بهتر ماموریت خود را انجام می دهند. راکت ساخته شده ی انرژِی، کلیپر قابل حمل سرنشین می باشد و دارای چتر فرود می باشد. تکمیل کنندگان راکت انرژی هنگام ارتقا این راکت پیشنهاد دادند تا به بدنه ی راکت انرژِی چند بال نصب شود.افزودن بال به این راکت باعث افزایش قدرت مانور و راحت تر شدن فرود این راکت می شود. با پیشنهاد افزوده شدن بال به بدنه ی موشک انتظار می رفت که کارخانه ی لاوچکینا پیمان کار این پروژه شود.کمپانی لاوچکینا سازنده ی موشک "انرژی" و شاتل روس ها(بوران) و تکمیل کننده ی بسیاری از طرح های هوا فضا بوده است. اما این شرکت حاضر به این کار نشد و شرکت OKB مسئول این طرح شد. لاوچکینا اعلام کرد که اگربه بدنه ی موشک انرژِی بال افزوده شود باید تغییرات اساسی در سیستم هدایت موشک انجام شود.علاوه بر این باید چند چرخ به موشک افزوده شود.این کار هزینه های بسیار زیادی را در بر داشت و به همین خاطر لاوچکینا از انجام این کار منصرف شد. شرکت OKB به دلیل نداشتن تجربه در کار های فضایی در این امر شرکت نکرد.به همین دلیل از شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در این پروژه دعوت به عمل آمد.سازمان فضایی ناسا این طرح را به بوش ارائه داد.در این طرح آن ها گفته بودند با تکمیل راکت انرژِی راکت جدید به نام کلیپر قابلیت رفتن به ماه و حتی به مریخ و برگشت به زمین را خواهد داشت.اروپایی ها هزینه ی این طرح را ۳۶۰ میلیون دلار بر آورد کردند.برای حمل کلیپر به مدار راکت حمل کننده نیاز است در سال ۲۰۰۴ راکت روسی-اوکراینی"زنیت"برای این کار در نظر گرفته شد. ابتدا آناتولی پرمینف هزینه ی پروژه ی کلیپر را با استفاده از راکت حمل کننده ی سویوز برای سفر به ماه و مونتاژ های مداری ۱۰۰ میلیون دلار بر آورد کرد.اما تلویزیون دولتی روسیه هزینه ی این پروژه را حدود ۱۴ میلیون دلار بر آورد کرد. دراقدامی عجیب مدیر جدید راکت انرژی از داشتن پروژه ی بهتر از کلیپر خبر داد.سپس اروپایی ها پروتکولی نوشتند که در آن اشاره شده بود که روس ها در این پروژه حمایت مالی نمی کنند و روس ها از همکاری با اروپایی ها در این زمینه دست کشیدند.سازمان فضایی روسیه هزینه ی این پروژه را برای سال های ۲۰۱۵-۲۰۰۶ حدود دو میلیارد دلار بر آورد کرد.اما طبق قانون بودجه بندی روسیه این پروژه برای شرکت های داخلی هوا-فضایی داخل روسیه به مسابقه گذاشته شد.در این مسابقه شرکت های خرونیچو و لاوچکینا حضور داشتند و هر کدام از طرح های خود ماکت ارائه دادند .این دوشرکت هر کدام برای خود پروژه ی جدا گانه ای داشتند. شرکت خرونیچو اعلام کرد که در طرح او حجم سفینه ی برگشتنده ی به زمین دو برابر خواهد شد و داخل این سفینه به تکنولوژی روز مجهز خواهد شد.این شرکت اعلام کرد که در طرح آن ها قطر سفینه دو برابر خواهد شد که امکان قرار دادن فضانوردان و بار ایجاد خواهد شد.ارتفاع این سفینه شش متر افزایش خواهد یافت.در طرح آن ها قسمت پایینی سفینه ی برگشتنده ی به زمین از سپر حرارتی تشکیل شده است.از قسمت بالایی این سفینه برای مونتاژ استفاده می کنند. طرح شرکت لاوچکینا در قالب کلیپر از یک شاتل ویک هواپیمای آنتنف که این شاتل را باید حمل کند تشکیل شده است.در این طرح پیش بینی شده بود که این شاتل در مدار قرار خواهد گرفت.البته جهت حمل این شاتل وسیله ای که مانند کشتی هوایی است نیز پیش بینی شده بود.پس از پر شدن باک شاتل این کشتی هوایی از شاتل بر داشته می شود.

صبا اکبری

نویسنده: وادیم لوکاشوچ
آسمان پارس