ايسنا: دانشمندان آمريكايى موفق به ساخت يكى از بزرگترين آهن رباهاى جهان به وزن ۱۵ تن شدند. اين آهن رباى غول پيكر داراى ميدان مغناطيسى به قدرت ۴۲۰ هزار برابر ميدان مغناطيسى زمين است و اين قدرت را دارد تا در صورت نزديك شدن افراد به آن، اشياى فلزى را از دستان آنها خارج كرده و به هوا پرتاب كند. اين آهن ربا در مدت ۱۳ سال در آزمايشگاه ميدان مغناطيسى ملى آمريكا ساخته شده است. به عقيده دانشمندان اين آهن رباى غول پيكر كه با بودجه اى بالغ بر ۱۶ ميليون دلار ساخته شده است، تاثير شگرفى را در حوزه هاى دارويى، تحقيقات ماده و درك اوليه از طبيعت در پى خواهد داشت.
سه‌شنبه، مرداد ۱۱، ۱۳۸۴
ماموريت بی سابقه برای تعمير شاتل در فضا
پل رينکون
خبرنگار علمی بی بی سی در هوستون
آژانس فضايی آمريکا، ناسا، اعلام کرده است که يکی از خدمه شاتل به زودی ماموريتی بی سابقه را برای تعمير فضاپيمای ديسکاوری که هم اکنون در مدار زمين است آغاز خواهد کرد.
هدف اين ماموريت تراشيدن و درآوردن موادی است که از شيارهای ميان روکش های سپر ضدحرارتی واقع شده در بخش زيرين ديسکاوری بيرون زده است.
ناسا نگران است که اين مواد زائد - که برای پر کردن شکاف ميان روکش ها به کار می رود- هنگام بازگشت شاتل به جو زمين باعث داغ شدن سطح زيرين شاتل فراتر از ميزان تحمل آن شود.
اين نوع تعميرات هرگز در گذشته طی پياده روی های فضايی انجام نشده بود.
بازوی خودکار ايستگاه فضايی، که شاتل هم اکنون به آن متصل است، يکی از سرنشينان ديسکاوری را در موقعيت مناسب قرار خواهد داد تا بتواند تعميرات لازم را انجام دهد.
اين ماموريت بخشی از سومين پياده روی فضايی خدمه شاتل خواهد بود که البته ممکن است با تاخير انجام شود تا فضانوردان برای انجام آن آمادگی بيشتری پيدا کنند.
تاثير نامعلوم
واين هيل، معاون برنامه شاتل، گفت ناسا مطمئن نيست اين مواد زائد چه تاثيری در افزايش حرارت سطح شاتل به هنگام بازگشت به جو زمين خواهد داشت.
مديران ناسا پس از ارزيابی کليه جوانب نتيجه گيری کردند که انجام يک پياده روی فضايی برای برداشتن اين مواد زائد - که خود خالی از خطر نيست- بهتر از بازگرداندن شاتل به زمين در وضعيت فعلی است.
بخش تحتانی شاتل در جريان بازگشت به جو زمين در معرض بيشترين حرارت قرار می گيرد. وجود برآمدگی هايی روی اين بخش که به نهايت صاف و صيقل خورده است می تواند جريان هوا را حين بازگشت به جو متلاطم کرده و باعث بالا رفتن درجه حرارت در روکش های سپر ضدحرارتی شاتل شود.
چاک کمپبل از تيم آيروديناميک شاتل گفت که اين مواد زائد می تواند باعث افزايش درجه حرارت روکش های ضدحرارتی به ميزان تخمينی 10 تا 30 درصد شود.
روکش هايی که قبلا صدمه ديده اند به ويژه در چنين شرايطی آسيب پذير می شوند. اين پديده همچنين می تواند باعث ايجاد مشکلاتی در کنترل پرواز شود.
مواد پرکننده شيار ميان روکش ها هم اکنون در دو نقطه واقع در زير دماغه شاتل بيرون زده اند که طول يکی 8/2 سانتيمتر و ديگری تقريبا 2/2 سانتيمتر است.
مقام های ناسا می گويند اين ربطی به صدمات ناشی از برخورد قطعات عايق به بدنه شاتل ندارد. در عوض اين مواد ممکن است در اثر ارتعاشات شديد به هنگام پرتاب لق شده و بيرون زده باشد.
در سال 2003 بال فضاپيمای کلمبيا در اثر برخورد يک تکه عايق (که از مخزن سوخت خارجی جدا شده بود) صدمه ديد که در نهايت باعث سوختن آن در اثر حرارت زياد به هنگام بازگشت به جو زمين شد
مرگ تابستانى در خودرو
عبدالله مصطفائى
آخرين تحقيقات انجام شده در آمريكا بيانگر آن است كه نور خورشيد حتى در روزهاى نسبتاً سرد نيز مى تواند ظرف ۳۰ دقيقه دماى داخل خودرو را تا دماى مرگ آور افزايش دهد. بر اين اساس محققين شديداً هشدار داده اند كه والدين نبايد فرزندان خود را در ماشين هاى پارك شده تنها بگذارند. 
در اين زمينه خانم كاترين مك لارن از دانشگاه استنفورد ايالت كاليفرنيا اظهار داشته است كه «در روزهايى با دماى معمولى نيز نور خورشيد باعث افزايش ۲۲ درجه اى دماى خودرو طى يك ساعت خواهد شد.» او مى افزايد: «من معتقدم زمانى كه خانواده ها فرزندان خود را در ماشين هاى پارك شده رها مى كنند مانند اين است كه فرزند خود را در يك سوناى خشك قرار داده اند.»
در آمريكا تنها در سال ۲۰۰۴ ، ۳۵ كودك بر اثر گرماى به وجود آمده در خودروهاى پارك شده جان باختند. تحقيقات قبلى بيانگر آن بوده است كه اگر دماى محيط بيشتر از ۳۵ درجه سانتيگراد باشد، ظرف ۱۵ دقيقه دماى خودرو با شيشه هاى بسته به دماى مرگ آور يعنى ۶۵ درجه سانتيگراد خواهد رسيد.تاكنون تحقيقات انجام شده براى شرايطى بوده است كه دماى محيط بيش از ۲۸ درجه سانتيگراد بوده است. اين در حالى است كه خانم مك لارن و همكارانش در پى آن هستند كه وضعيت افزايش دما در خودرو در روزهاى سردتر را نيز آزمايش كنند تا خطرات احتمالى در اينگونه شرايط را نيز به والدين گوشزد نمايند.
اين گروه محقق طى ۱۶ روز بدون ابر در كاليفرنياى شمالى دماى داخلى خودرو پارك شده را در فواصل پنج دقيقه اى اندازه گيرى نمودند. دماى محيط طى اين مدت بين ۲۲ تا ۳۵ درجه بود. آنها دريافتند كه دماى محيط تاثير زيادى بر موضوع نداشته و دماى خودرو با سرعت تقريباً مشابهى افزايش مى يابد و بعد از حدود ۳۰ دقيقه به دمايى معادل هشتاد درصد دماى نهايى خواهد رسيد. به عبارت ديگر اگر دماى داخل خودرو در زير آفتاب ابتدا حدود ۲۲ درجه باشد پس از ۶۰ دقيقه به ۴۷ درجه خواهد رسيد. البته باز كردن شيشه ها باعث كاهش شديد در اين افزايش دما خواهد شد. بايد توجه داشت كه بچه هاى كوچك و اطفال نسبت به گرمازدگى حساس تر از افراد بزرگ هستند و همين ۴۷ درجه نيز مى تواند دماى بالايى به حساب آيد. دماى بدن بچه ها سريع تر از ديگران افزايش مى يابد و به همين نسبت نيز در روزهاى گرم بيشتر از بزرگسالان آب بدن خود را از دست مى دهند.
اين گروه محقق پيشنهاد كرده اند كه با تصويب قوانينى از ترك كودكان در خودروها جلوگيرى شود تا آگاهى عمومى نيز افزايش يابد. البته آنان متذكر شده اند كه مرگ ناشى از گرما در خودرو چون يك نوع مرگ غير عمد است، فرهنگسازى بهترين روش جهت كاستن از تبعات اين تراژدى است.
NewScientist,Jul.2005
روزنامه شرق
بحران جديد در پروازهاى سرنشين دار
پوريا ناظمى: شاتل فضايى ديسكاورى كه پس از گذشت ۵/۲ سال از فاجعه انفجار شاتل كلمبيا در جو زمين و پس از بارها تاخير ساعت ۱۹/۱۱ روز سه شنبه (به وقت مركزى ايران) عازم ايستگاه بين المللى فضايى شد در هنگام پرتاب با حادثه اى مشابه حادثه اى كه منجر به نابودى كلمبيا شد مواجه شد.
«بيل پارسونز» مدير برنامه شاتل ها اعلام كرد: «تا زمانى كه آماده نشويم پرواز ديگرى انجام نخواهيم داد و من نمى دانم اين آمادگى چقدر زمان خواهد برد. اگر اين برخورد اندكى زودتر رخ مى داد ما با يك مصيبت ديگر روبه رو مى شديم. البته اين يك پرواز آزمايشى است تا نقاط ضعفمان را بيشتر بدانيم. ما گمان مى كرديم كه همه پيش بينى هاى لازم در خصوص تانك خارجى را انجام داده ايم اما به نظر مى رسد كارهاى بيشترى بايد انجام دهيم.» روز سه شنبه در حالى كه ۲دقيقه و ۳۰ ثانيه از پرتاب شاتل ديسكاورى مى گذشت بخشى از سپر محافظ تانك اصلى از بدنه جدا شد و با بدنه شاتل برخورد كرد. مشابه چنين برخوردى باعث آسيب ديدن سپر حرارتى بال چپ شاتل كلمبيا و نابودى آن در هنگام بازگشت به زمين، ۱۶ روز پس از اين برخورد و در پايان ماموريت شد. اين برخورد با كمك تعدادى از دوربين هاى مراقبى كه ناسا براى اين پرواز در نظر گرفته بود به ثبت رسيد. بيش از ۱۰۷ دوربين مختلف لحظات گوناگون پرتاب شاتل را به تصوير كشيده بودند تا جزئيات كوچك نيز از ديد آنها پنهان نماند. مسئله پوشش تانك اصلى نخستين توصيه اصلاحى كميسيون بررسى حادثه كلمبيا به تيم بازگشت به ماموريت شاتل ها بود و بر مبناى اين توصيه تغييرات كاملى در اين پوشش به وجود آمد. ضمن اينكه بازوى جديدى مجهز به يك دوربين و حسگر ليزرى و يك قلم بتونه زن در ديسكاورى جاسازى شده تا بتواند اثر برخوردهاى كوچك را اصلاح كند. تصاوير دوربين هاى نصب شده بر شاتل نشان از عبور اين قطعه بزرگ از زير بال راست شاتل دارد و به نظر مى رسد فاصله عبور آنقدر نزديك نبوده است كه موجب خسارت به پوشش حفاظتى شود. اما مهندسان ناسا ضمن اينكه اعلام كرده اند بررسى هاى اوليه نشان از خطر جدى در هنگام بازگشت به زمين ندارد اما همه امكانات را بررسى مى كنند و مسئله عمليات نجات نيز يكى از اين گزينه ها خواهد بود. بر اين اساس اگر خسارات وارده به حدى باشد كه خطرى براى بازگشت متصور باشد، شاتل با ذخيره اى كه همراه دارد در حالت الحاق به ايستگاه بين المللى فضايى باقى خواهد ماند تا شاتل آتلانتيس از پنجره پروازى سپتامبر استفاده كند و خود را به ايستگاه برساند و خدمه را به زمين بازگرداند. البته احتمال بالا بودن خطر تا اين حد فعلاً اندك است و بررسى هاى دقيقى كه با كمك بازوى ويژه اين كار انجام مى شود جزئيات بيشترى را آشكار خواهد ساخت. شاتل فضايى ديسكاورى به فرماندهى «آيلين كالينز» در حال حاضر به ايستگاه بين المللى فضايى متصل شده و هر ۹ خدمه (۷ خدمه شاتل و ۲ خدمه ايستگاه) ماموريت فشرده خود را آغاز كرده اند.
روزنامه شرق
پاسخ به سئوالاتى در مورد مواد خوراكى اصلاح ژنتيكى شده
غذاهاى سنتى بى خطر هم نيستند
فرنوش ديرپوش
با توجه به شبهات ايجاد شده در خصوص مفيد يا مضر بودن مواد غذايى اصلاح ژنتيكى شده، سازمان بهداشت جهانى (WHO) در واكنش به سئوالاتى در خصوص طبيعت و سلامتى مواد خوراكى اصلاح ژنتيكى شده اقدام به طرح پرسش و پاسخى كرده است كه توسط تعدادى از اعضاى سازمان بهداشت جهانى تهيه شده است. در پائين تعدادى از سئوالات و پاسخ هاى داده شده به آنها آمده است.
• • •
۱- موجودات و مواد خوراكى اصلاح ژنتيكى شده (غذا هاىGM ) چه هستند؟
موجودات اصلاح ژنتيكى شده موجوداتى هستند كه در آنها ماده ژنتيكى (DNA) به گونه اى تغيير پيدا كرده كه نمى تواند به صورت طبيعى كار خود را انجام دهد. اين تكنولوژى را اصطلاحاً بيوتكنولوژى مدرن يا مهندسى ژنتيك مى نامند. توسط اين روش، موجودات داراى صفات ژنتيكى جديدى مى شوند. با كمك اين روش انسان مى تواند ژن هاى برگزيده از يك موجود زنده را به موجود زنده ديگر منتقل سازد. همچنين مى توان برخى ژن ها را از يك گونه موجودات زنده به گونه ديگرى از موجودات زنده منتقل كرد. از اين فناورى معمولاً براى توليد گياهان جديد استفاده مى شود. اين گياهان نيز غلاتى را توليد مى كنند كه از نظر ژنتيكى كاملاً تغييريافته هستند.
۲- چرا غذ ا هاى اصلاح ژنتيكى شده توليد مى شوند؟
اينگونه مواد غذايى به اين علت تهيه و وارد بازار مى شوند كه از نظر توليد كنندگان و يا مصرف كنندگان در مورد اين غذا ها امتيازاتى مشاهده شده است از آن جمله مى توان به هزينه هاى كمتر توليد و بالاتر بودن ميزان مواد مغذى و يا هر دو اين موارد اشاره كرد. در ابتدا توليد كنندگان دانه هاى اصلاح ژنتيكى شده قصد داشتند تا محصولات آنان توسط توليد كنندگان مورد قبول واقع شود. از اين رو توليد كنندگان دست به ابداعاتى زدند تا كشاورزان و به طور عام صنعت غذايى از آنان تقدير نمايند.
منظور اوليه توليد كنندگان غلات اصلاح ژنتيكى شده حفاظت از غلات بود. غلات اصلاح ژنتيكى شده موجود در بازار در جهت افزايش سطح حفاظت از اين محصولات و مقاوم ساختن آنها در برابر آفات گياهى مانند حشرات، ويروس ها و بالا بردن مقاومت آنها در برابر علف كش ها تغيير يافته اند.
جهت مقاوم كردن گياه نسبت به حشرات ژن مربوط به توليد سم از باكترى باسيلوس تورينژينسيس (BT) به گياه انتقال داده مى شود.
امروزه از اين سم به عنوان حشره كش متداول در كشاورزى استفاده مى شود و براى سلامتى انسان بى ضرر است. غلات اصلاح ژنتيكى شده كه به طور مداوم اين سم را توليد مى كنند در شرايط خاص به ميزان حشره كش كمترى نياز دارند. به عنوان مثال مى توان به مكانى اشاره كرد كه در آنجا حمله آفات بسيار زياد است.
ايجاد مقاومت نسبت به ويروس از آنجا ايجاد مى شود كه ژن هاى مسئول توليد بيمارى گياهى از ويروس جدا شده و به گياه منتقل مى شود. مقاومت به ويروس موجب مى شود تا گياهان به ميزان كمترى نسبت به بيمارى هايى كه توسط ويروس ها ايجاد مى شوند مبتلا شوند كه اين امر به نوبه خود افزايش ميزان توليد محصول را به دنبال خواهد داشت. مقاومت نسبت به علف كش به اين صورت ايجاد مى شود كه يك ژن از باكترى اى كه به چندين علف كش مقاومت نشان مى دهد جدا شده و به گياه منتقل مى شود. در شرايطى كه ميزان رشد علف ها بسيار زياد است، كاشت اينگونه غلات در مزارع موجب مى شود تا مقادير كمترى از علف كش در مزرعه استفاده شود.
۳- آيا مواد غذايى اصلاح ژنتيكى شده متفاوت از غذا هاى سنتى تشخيص داده شده اند؟
اغلب مصرف كنندگان بر اين باورند كه غذا هاى سنتى كه از هزاران سال بيش مصرف مى شوند بى خطر هستند. در حالى كه در غذا هاى جديدى كه توسط روش هاى مهندسى ژنتيك توليد مى شوند، چندين خصوصيت كنونى غذا تغيير مى يابد. گياهان جديدى كه به روش سنتى تكثير مى يابند ممكن است با استفاده از تكنيك هاى جست وجوى خطر با دقت زياد مورد ارزيابى واقع نشوند. بيشتر مقامات و مسئولان كشورى معتقدند كه در موارد غذايى اصلاح ژنتيكى شده انجام ارزيابى هاى ويژه ضرورى است. به اين منظور سيستم هاى ويژه اى جهت ارزيابى هاى بسيار دقيق در مورد موجودات اصلاح ژنتيكى شده و غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده در رابطه با سلامتى انسان و محيط زيست ايجاد شده اند ولى چنين ارزيابى هايى در مورد غذا هاى سنتى صورت نمى گيرند. از اين رو تفاوت مهمى در پروسه ارزيابى قبل از وارد كردن اين محصولات به بازار براى اين گروه از مواد غذايى وجود دارد.
يكى از اهداف برنامه ملى غذايى سازمان بهداشت جهانى (WHO) يارى مقامات ملى در شناسايى غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده اى است كه مى بايست مورد ارزيابى و جست وجوى خطر واقع شوند و تشخيص هاى بسيار دقيق را در اين رابطه توصيه مى نمايد. همچنين ارزيابى و جست وجوى خطر در اين رابطه توصيه مى شود.
۴- خطرات جدى در رابطه با سلامتى انسان چگونه ارزيابى مى شود؟
تشخيص ايمنى غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده عموماً عبارتند از: الف- تاثيرات مستقيم بر سلامت انسان (سميت).
ب- تمايل به ايجاد واكنش هاى آلرژيكى كه در انسان ايجاد حساسيت مى كند.
ج- تركيبات ويژه اى كه خواص غذايى يا سميت دارند.
د- استحكام يا پايدارى ژن جديد.
ه - اثرات مغذى در رابطه با معرفى و ايجاد ژن جديد.
ر- هرگونه اثر ناشناخته اى كه در رابطه با قرار دادن ژن جديد به وجود آيد.
۵- مسائل اصلى در رابطه با سلامتى انسان كدامند؟
بحث هاى تئورى طيف گسترده اى از جنبه هاى مختلف را پوشش داده است و سه مسئله اصلى بحث شده عبارتند از گرايشات به تحريك واكنش هاى آلرژيك، انتقال ژن و پيوند از دو نژاد يا دو گونه متفاوت.
حساسيت زايى: به عنوان يك اصل و قانون انتقال ژن ها از غذا هاى آلرژى زا مجاز نيست مگر اينكه ثابت شود كه پروتئين توليد شده توسط ژن انتقال يافته خاصيت آلرژى زايى ندارد در حالى كه غذا هايى كه به روش سنتى توليد مى شوند از نظر خاصيت آلرژى زايى تست نمى شوند ولى در مورد غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده يا اصطلاحاً غذا هاى GM، پروتكل هاى مربوط به آزمايش اينگونه غذا ها توسط سازمان مواد غذايى و كشاورزى سازمان ملل (FAO) و سازمان بهداشت جهانى (WHO) ارزيابى مى شوند. هيچ گونه اثراتى در مورد آلرژى زا بودن در رابطه با غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده موجود در بازار تاكنون گزارش نشده است.
انتقال ژن: انتقال ژن از غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده به درون سلول هاى بدن و يا به درون باكترى هاى موجود در دستگاه گوارش، اين نگرانى را ايجاد مى كند كه آيا ماده ژنتيكى منتقل شده مى تواند اثرات مضرى بر سلامتى انسان داشته باشد. اين مسئله به ويژه در مورد انتقال ژن هاى مقاوم نسبت به آنتى بيوتيك در توليد موجودات اصلاح ژنتيكى شده (GMOs) مطرح است. كاربرد بيوتكنولوژى بدون به كار بردن ژن هاى مقاوم آنتى بيوتيكى مسئله اى است كه توسط تابلوى كارشناسى FAO و WHO به تازگى مورد تاكيد قرار گرفته است.
پيوند بين دو نژاد يا دوگونه: تغيير مكان ژن ها از گياهان اصلاح ژنتيكى شده به غلات مرسوم يا ديگر گونه هاى موجودات را مى گويند. مخلوط شدن غلات مرسوم با غلات اصلاح ژنتيكى شده ممكن است تاثير غيرمستقيمى بر سلامتى و ايمنى غذا داشته باشد. امكان پذيرى و روش هاى كنترل بعد از فروش محصولات غذايى اصلاح ژنتيكى شده مسئله اى است كه مورد بحث است.
۶- چگونه تشخيص خطر در مورد محيط زيست انجام مى گيرد؟
تشخيص خطرات زيست محيطى، موجود اصلاح ژنتيكى شده و نيز محيط زيست دريافت كننده را پوشش مى دهد. پروسه تشخيص شامل ارزيابى خصوصيات موجودات اصلاح ژنتيكى شده، اثر آن و ثبات آن در محيط زيست و در رابطه با مشخصات اكولوژيكى محيط زيستى است كه موجود جديد به آن معرفى شده است. اين تشخيص همچنين شامل اثرات ناخواسته اى است كه مى تواند ناشى از الحاق ژن جديد به ماده ژنتيكى آن موجود باشد.
۷- چه نكاتى در رابطه با محيط زيست مورد توجه قرار مى گيرد؟
توانايى فرار موجود اصلاح ژنتيكى شده و معرفى ژن هاى مهندسى شده به جمعيت هاى وحشى، دوام ژن بعد از برداشت محصول موجوداتى كه مورد نظر ما نيستند مانند حشرات غير آفت به محصول اين ژن، پايدارى ژن، كاهش در طيف ديگر گياهان، شامل كاهش تنوع زيستى، افزايش استفاده از مواد شيميايى در كشاورزى، جنبه هاى ايمنى زيست محيطى غلات اصلاح ژنتيكى شده به طور قابل توجهى در رابطه با شرايط محلى تغيير مى يابد.
تحقيقات كنونى بر مسائلى تمركز دارند كه از آن جمله مى توان به موارد زير اشاره كرد:
نتايج بسيار زيان بار در تنوع زيستى گياهى و حيات وحش، كاهش استفاده از تجربه مهم گردش غلات در برخى از شرايط محلى و انتقال ژن هاى مقاوم نسبت به علف كش ها به ديگر گياهان.
۸- آيا غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده ايمن هستند؟
موجودات مختلف اصلاح ژنتيكى شده شامل ژن هاى متفاوتى هستند كه به روش هاى گوناگون در آنها جاى گرفته است. اين بدان معنى است كه تك تك غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده و ايمنى آنها مى بايست ارزيابى شوند و ارائه اظهارات كلى در مورد همه غذاهاى اصلاح ژنتيكى شده امكان پذير نيست. غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده موجود در بازارهاى بين المللى، جست وجوى خطر را پشت سر گذاشته و به نظر نمى رسد كه خطرى براى سلامتى انسان داشته باشند. به علاوه هيچ اثرى مبنى بر نتيجه مصرف اين مواد غذايى توسط جمعيت همگانى در كشور هايى كه اين مواد در آنها تاييد شد ه اند، يافت نشده است. كاربرد مداوم جست وجوهاى خطر مبنى بر اصول codex و كنترل بعد از فروش پايه ارزيابى ايمنى غذا هاى اصلاح ژنتيكى شده را تشكيل مى دهند.
روزنامه شرق
اشتراک در:
پست‌ها (Atom)
