رمزگشايى از قرص غبار نسر واقع

نجوم، بهدخت عرفانيان: يافته هاى تازه اخترفيزيكى نشان مى دهند قرص غبار پيرامون ستاره جوان و نزديك به خورشيد نسر واقع در دوران اخير شكل گرفته است. نسر واقع پنجمين ستاره پرنور آسمان شب است كه ۲۵ سال نورى با ما فاصله دارد و در صورت فلكى شلياق قرار گرفته است. اين ستاره جوان به دليل فاصله كمى كه با ما دارد، فرصت خوبى را براى بررسى دقيق ابر غبار پيرامونش به ستاره شناسان داده است. با مشاهداتى كه ماهواره فضايى مادون قرمز IRAS در سال ۱۹۸۴ از اين ستاره انجام داده بود، رد ذراتى از غبار در اطراف آن آشكار شد. ولى اكنون ستاره شناسان با استفاده از تلسكوپ فضايى مادون قرمز اسپيتزر به اين نكته پى برده اند كه قرص غبارى كه نسر واقع را احاطه كرده، از تصور قبلى آنها بزرگ تر است و قطرى برابر با ۸۱۵ واحد نجومى (هر واحد نجومى فاصله متوسط زمين از خورشيد) دارد و همچنين احتمال مى دهند كه اين قرص غبار، بر اثر برخورد اجرامى كه تقريباً هم اندازه پلوتون (قطر حدود ۲۵۰۰ كيلومتر) بوده اند به وجود آمده است. بزرگى ذراتى كه اين قرص غبار را تشكيل داده اند، فقط چند ميكرون است، يعنى صد بار كوچك تر از يك دانه شن! اين ذرات ريز غبار كه در صورت متراكم شدن جرمى معادل فقط يك سوم جرم ماه را تشكيل مى دهند در يك بازه زمانى كوتاهتر از هزار سال به فضاى بيرونى تر منظومه پرتاب مى شوند. چنين جرمى از ذرات كه با سرعت زياد در حال پراكنده شدن هستند بر سرعت بالاى توليد غبار در آن محدوده دلالت مى كند. به نظر نمى رسد كه زمان زيادى از عمر اين صفحه غبار گذشته باشد زيرا اگر اين طور باشد بايد يك منبع نامحتمل از مواد سياره ساز در آن محدوده وجود مى داشت تا آن را در طول عمر ۳۵۰ ميليون ساله ستاره حفظ كرده باشد. به عنوان مثال شايد برخورد ميان خرده سياره هاى غول پيكر پشت سرهم، قرص غبار را انباشته مى كند.