كلاغ در صدر جدول هوشى پرندگان مغزهاى متفكر

پل رينكون

هوش حيوانات موضوعى است كه از ديرباز ذهن انسان را به خود مشغول كرده است. هم اكنون ده ها مؤسسه علمى و تحقيقى در اين زمينه پژوهش مى كنند. دانشمندان در سال هاى اخير جوانب بيشترى از اين موضوع را روشن كرده اند. تحقيقات و آزمون هاى زيادى در زمينه قدرت حافظه و توانايى هاى مغزى حيوانات صورت گرفته است. گفته مى شود كه شمپانزه، دلفين، نهنگ و خوك از باهوش ترين حيوانات هستند. سال گذشته سگى به نام ريكو ركورد باهوشى را شكست. او مى توانست با شنيدن نام اشياى گوناگون، تا ۲۵۰ شى را شناسايى كند. شمپانزه براى برداشتن موزى كه بالاى سر اوست، چند جعبه را روى هم قرار مى دهد. بعضى از حيوانات مانند اسب قادر به شمارش چند عدد هستند. اما دانشمندان عقيده دارند كه توانايى هايى چون شمردن اعداد و خواندن در انحصار ذهن انسانى است، زيرا اين دو قابليت به زبان وابسته هستند. نكته مهمى كه سيرك بازان به خوبى به آن واقف هستند اين است كه «هوش» حيوانى به غريزه وابسته است و تنها در ازاى «پاداش» به كار مى افتد.براساس تحقيقات يك دانشمند كانادايى كه شيوه اى براى اندازه گيرى ضريب هوشى پرندگان ابداع كرده است، كلاغ ها و جى جاغ ها (زاغ كبود) در عالم طيور مغز متفكر به حساب مى آيند. مقياس ضريب هوشى پرندگان براساس تعدد شيوه هاى ابتكارآميزى كه هر پرنده براى دستيابى به غذا در طبيعت نشان داده تنظيم شده است. اين مسئله كه طوطى ها به رغم مغز بزرگ خود در جدول هوشى در مقامى بالا قرار نگرفتند، دكتر لوئيس لافبوره، خالق اين آزمون را به شگفت آورده است. نتايج اين تحقيق در يك كنفرانس عمده علمى كه در شهر واشينگتن، پايتخت آمريكا در جريان است عرضه شد. طوطى مغز نسبتاً درشتى دارد. او قادر به تكرار اصوات و كلمات است، كه به قابليت سخن گويى اين پرنده تعبير مى شود. اما طوطى در چند آزمون رد شده است. طوطى نزد انسان ها از محبوبيت زيادى برخوردار است. اما در واقع اين علاقه ربطى به هوش اين حيوان ندارد. در مقابل، مردم كلاغ را دوست ندارند، چون سياه است و قيافه زشتى دارد. آزمون نشان مى دهد كه كلاغ، داركوب و عقاب باهوش ترين پرندگان هستند.• ابتكار عمل در تغذيهجدول ضريب هوشى پرندگان بر اساس دو هزار گزارش متعدد از «ابتكار عمل» پرندگان هنگام تغذيه كه در طبيعت مشاهده و طى ۷۵ سال در نشريات پرنده شناسى چاپ شده است تنظيم شد. دكتر لافبوره از دانشگاه مك گيل در مونترال كانادا گفت: «ما حداكثر مثال هاى ممكن از يادداشت هاى كوتاه مجلات پرنده شناسى درباره رفتارهاى تغذيه كه مردم هرگز مشاهده نكردند يا غيرعادى بود را جمع آورى كرديم. براساس آن به اعداد مختلف در مورد پرندگان مختلف دست يافتيم. فرق هايى نيز وجود دارد. برخى از انواع پرنده ها هستند كه نمره بيشترى از سايرين مى آورند.» وى افزود: «كلاغ ها، جى جاغ ها و پرندگان هم خانواده آنها در صدر مى نشينند؛ بعد از آنها بازها دوم هستند. در مجموع پرندگان شكارى، مرغ ماهيخوار و داركوب در رده هاى بسيار بالا قرار مى گيرند.» دكتر لافبوره گفت كه بسيارى از رفتارهاى ابتكارآميز تغذيه كه او در محاسبات خود وارد كرد تكرارى هستند، اما هر از چند گاهى پرندگان مى توانند در زمينه جمع آورى غذا به طور خارق العاده اى خلاق باشند. در يك مورد حيرت انگيز در جريان جنگ آزادى رودزيا، زيمبابوه امروز، سربازى كه نسبت به رفتار پرندگان كنجكاو بود مشاهده كرد كه كركس ها روى سيم هاى خاردار كشيده شده در اطراف ميدان هاى مين مى نشينند تا غزال ها و ساير گياه خواران روى مين بروند و تكه تكه شوند. دكتر لافبوره مى گويد آنها متوجه شده بودند كه ميدان مين غذايى جويده برايشان فراهم مى كند. البته اين سرباز يك بار شاهد كركسى بود كه اسير زرنگ بازى خود شد و روى مين رفت. يك ناظر ديگر در قطب جنوب شاهد بود كه يك اسكوا (نوعى پرنده شكارى) قاطى بچه خوك هاى آبى شد تا از شير مادرشان تغذيه كند. بسيارى از پرندگانى كه در مقياس خلاقيت در رده بالا قرار گرفتند در ميان مردم كمتر محبوبيت دارند. دكتر لافبوره گفت: مردم معمولاً كلاغ را دوست ندارند چون نگاهى شرور دارد و سياه است و از لاشه ساير حيوانات تغذيه مى كند. به گفته او چكاوك ها و ساير پرندگان خوش خوان و زيبا كه مردم به آنها علاقه دارند خيلى خلاق نيستند. اما دكتر لافبوره تاكيد كرد كه اين مقياس تنها ميزان خلاقيت پرندگان را اندازه گيرى مى كند.منبع: BBC