سه نفر مشترکا برنده جايزه نوبل شيمی شدند

سه دانشمند به خاطر بهبود بخشيدن فرآيندی که در پلاستيک سازی و داروسازی به کار می رود مشترکا برنده جايزه نوبل شيمی 2005 شده اند.
ايو شاوين از فرانسه و ريچارد شراک و رابرت گرابز از آمريکا به پاس خدماتشان برای بهبود يک نوع واکنش شيميايی موسوم به "تجزيه دوگانه" يا "متاتسيس" (metathesis) مورد قدردانی قرار گرفتند.
تحقيقات آنها فرآيند آميزش ترکيب های کربن را ساده تر و موثرتر کرده و از آلودگی ناشی از آن کاسته است.

آلفرد نوبل، دانشمند سوئدی، اين جايزه را در وصيت نامه اش در سال 1895 بنيان نهاد.

فرآيند "تجزيه دوگانه" امکان گسيختن و اتصال مجدد پيوندهای دوگانه ميان اتم های کربن را به گونه ای که باعث جابجايی گروه های اتمی شود فراهم می کند. اين فرآيند به رقصی تشبيه شده است که در آن زوج ها، يار رقص خود را عوض می کنند.

اين فرآيند شيميايی به ياری ملکول های مخصوص که نقش کاتاليزور را بازی می کنند انجام می شود.

"تجزيه دوگانه" در صنايع شيمی به خصوص در داروسازی و توليد پلاستيک های پيشرفته کاربرد روزمره دارد.

تاثير بنيادی

پروفسور لارنس هاروود، متخصص شيمی ارگانيک در دانشگاه ريدينگ در بريتانيا به بی بی سی گفت که او از انتخاب های امسال نوبل شيمی "به هيچ وجه شگفت زده نشده است."

وی گفت: "آنها صد در صد مستحق اين جايزه هستند. تجزيه دوگانه تاثيری عمده و اساسی بر شيوه کار شيميدان ها در ساختن ملکول ها داشته است."

"خيلی به ندرت پيش می آيد که کسی واکنش های تازه ای ابداع کند و اين يکی از قضا دارای کاربردهای وسيع است."
اين واکنش شيميايی اصلا در دهه 1950 در جريان فعاليت های صنعتی کشف شد. اما هرچند دانشمندان می دانستند که اين شيوه موثر است اما چگونگی آن را درک نمی کردند.

ايو شاوين در دهه 1970 اشاره کرد که اين کاتاليزور ممکن است کاربن فلزی يا آلکايلايد باشد. وی همچنين ساز و کار تازه ای برای توضيح چگونگی عملکرد اين ترکيب فلزی در اين واکنش ارائه کرد که نتايج کليه آزمايش های قبلی با استفاده از تجزيه دوگانه را توضيح می داد.

جا برای بهبود

در سال 1990 ريچارد شراک از موسسه تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی) در آمريکا با کمک فلز موليبدينوم يک کاتاليزور بسيار موثر ساخت.
دو سال بعد رابرت گرابز از موسسه تکنولوژی کاليفرنيا (کلتک) يک کاتاليزور استوار بر فلزی ديگر، به نام روتينيوم، ساخت که در هوا پايدار بود.
اين يافته کاربردهای زيادی در علم و صنعت دارد.

موسسه نوبل در تقديرنامه جايزه شيمی 2005 نوشته است که مطالعات و دستاوردهای اين سه نفر به ايجاد "فرصت های خارق العاده ای" منجر شده است.
توليد علف کش های پيشرفته، مواد افزودنی (additive) برای پليمرها و سوخت ها، و تحقيقات در زمينه معالجات تازه برای عفونت های باکتريايی، سرطان، آلزايمر، آرتروز، ميگرن و اچ آی وی از جمله زمينه هايی است که از دستاوردهای اين سه شيميدان سود جسته است.

کار آنها همچنين باعث کاهش فضولات بالقوه خطرناک شيميايی از طريق توليد هوشمندانه تر مواد شيميايی شده است.

هيات منصفه نوبل نوشت: "ملکول هايی که می توان در آينده ساخت هيچ حد و مرزی به جز قوه تخيل انسان نمی شناسد."

BBC

وفور عناصر اصلى به وجود آورنده حيات در فضا

ترجمه :فرشيد كريمى

اين فرضيه كه ستاره هاى دنباله دار و شهاب سنگ ها بذر حيات را در كره زمين اوليه پاشيده و زمينه پيدايش حيات را فراهم كرده اند، با تحقيقات اخير در مورد برخى از اين عناصر مهم كه در سرتاسر كيهان سرگردانند قوت مى گيرد. دانشمندان با كمك تلسكوپ فضايى اسپيتزر ناسا كهكشانى را كه ۱۲ ميليون سال نورى از زمين فاصله دارد و مقادير بسيار زيادى هيدروكربن هاى آروماتيك چند حلقه اى حاوى نيتروژن (nitrogen containing polycyclic aromatic hydrocarbons = PANH) كه مولكولى اساسى در تمامى اشكال حيات است، رديابى كرده اند. PANHها همچنين اطلاعات لازم براى DNA و RNA را حمل مى كنند و جزء مهمى از هموگلوبين هستند كه مسئول گردش اكسيژن در بدن است. علاوه بر آن عامل توليد كلروفيل هستند كه مولكول اصلى فرايند فتوسنتز در گياهان و شايد مهمتر از آن تركيبات اصلى كافئين و شكلات است. داف هاچينز (Doug Hudgins) از مركز تحقيقاتى آمز (Ames) و مسئول اصلى اين تحقيق مى گويد: «زمانى تصور مى كردند كه حيات، از انواع تركيبات ابتدايى تا ساختار پيچيده حيات، در كره زمين منشأ گرفته است. ما برخى مولكول هايى را كه از لحاظ بيولوژيكى بسيار جالب توجه هستند كشف كرده ايم كه مى تواند در خارج از محيط كره خاكى ما شكل گرفته و سپس به كره زمين منتقل شوند.» با وجود اينكه برخى تركيب هاى آلى در شهاب سنگ هاى فرود آمده بر سطح زمين كشف شده، اما اين اولين مورد مشاهده مستقيم وجود اجزاى مهم و پيچيده تشكيل دهنده حيات است. تا قبل از اين تصور مى شد كه PANHها در ميان بادهاى ستاره هاى در حال مرگ شكل مى گرفته و سپس در سرتاسر فضاى بين ستاره اى پخش مى شدند. هاچينز اضافه مى كند: «اين مواد عناصر مهم تشكيل حيات را در خود دارند و ما اكنون مى توانيم بگوييم مقدار بسيار زيادى از آنها در فضا وجود دارند. هر زمان كه سياره اى در اطراف وجود داشته، رگبارى از اين عناصر بر روى اين سياره باريدن مى گيرد. اين رگبار قبلاً بر سطح زمين فرود آمده و مى تواند در هر سياره ديگرى بارش كند. هاچينز و همكاران وى با استفاده از تلسكوپ فضايى اسپيتزررگه ها و اثرات شيميايى مشابهى از PANH ها را در كهكشان گردابى M81 مشاهده و اثرات مشابه ولى ناشناخته ديگرى را نيز رديابى كرده اند. PANH ها اولين عناصر بنيانى حيات نيستند كه تاكنون در فضا كشف شده اند. آمينو اسيد ها هم كه از تركيب هاى پروتئين ها هستند، در دم دنباله دارها كشف شدند. شهاب سنگ هايى كه در استراليا و نواحى قطب جنوب فرود آمدند نيز حاوى آمينو اسيدها و PANH ها بوده اند. هاچينز مى گويد: «تمامى اين مشاهدات به اين حقيقت اشاره دارند كه عناصرى كه ما در كيهان مشاهده مى كنيم در فضاى بين سياره اى محفوظ بوده و با موفقيت به سطح سياره ها فرود مى آيند. حتى تعدادى از دانشمندان عقيده دارند كه شهاب سنگ موسوم به «شهاب سنگ مريخى» (Martian Meteorite) كه در قطب جنوب پيدا شد علائمى از باكترى هاى فرازمينى نشان مى دهد و اينكه ممكن است سيارك هاى مملو از قند بذرحيات اوليه را در زمين پاشيده باشند. به رغم اينكه PANH ها به وفور در فضا وجود دارند اما هاچينز مى گويد كه اين موضوع ثابت نمى كند كه حيات در كره زمين منشاء غيرزمينى دارد. اما زمانى كه كه دو احتمال نسبتاً برابر براى يك فرضيه وجود دارد، ساده ترين آن را انتخاب مى كنند. هاچينز اضافه مى كند كه وجود اين عناصر در فضا دليلى بر نقش داشتن آنها در منشاء حيات نيست ولى يك احتمال در فرضيه شكل گيرى حيات است. اين عناصر در زمان آغاز حيات به وفور وجود داشته اند و مى توانستند در ايجاد نخستين شكل از حيات مفيد باشند.»
www.space.com
روزنامه شرق

نگاهى به زندگى ستارگان در دنياى ما

شراگيم امينى

كوتوله سياه مرده، سياه چاله و يا تپ اَختر. اينها سرنوشت پايانى يك ستاره است. ستارگان نيز همچون تمامى مخلوقات عالم متولد مى شوند، تكامل پيدا مى كنند و در آخر عمر خود پير و فرسوده، تغيير شكل مى دهند. مرگ ستارگان آن قدرها هم غمناك و تاسف بار نيست. در حقيقت ستارگان هرگز نمى ميرند بلكه از شكلى به شكل ديگرى تغيير پيدا مى كنند، منتها ميزان انرژى در مراحل مختلف زندگى آنها متفاوت است و كم و زياد مى شود. صحبت كردن درباره هر آنچه از ستارگان مى دانيم كار آسانى نيست، زيرا كه علم شناخت ستارگان داراى موضوعات بسيارى است كه بيان تمامى آنها در اين مقاله ممكن نخواهد بود. بيش از ده ها كتاب درباره ساختار ستارگان توسط ستاره شناسان و دانشمندان دنيا نوشته شده كه تعدادى از آنها در كشورمان به چاپ رسيده است. كتاب ساختار «ستارگان و كهكشان ها» نوشته «پاول هاچ» از جمله كتاب هايى در اين زمينه است كه به طور كامل در كشورمان به چاپ رسيده است. در اين مقاله سعى داريم با نگاهى گذرا به چگونگى پيدايش، تكامل و مرگ ستارگان شما را با زندگى ميلياردها ميليارد جرم درخشانى كه در دنياى ما وجود دارند آشنا كنيم.
•••
ادامه

ساخت شيشه اى مقاوم تر از سپر زره پوش

ايرنا: نيروى هوايى آمريكا ماده شفاف و مستحكمى توليد كرده كه قادر است در برابر گلوله هايى كه مى توانند سپر محافظ وسايط نقليه زره پوش را سوراخ كنند مقاومت كند. اين ماده كه از جنس اكسى نيترات آلومينيوم است و با نام تجارى آلون شناخته مى شود مى تواند جايگزين همه شيشه هاى كنونى در روى وسايط نقليه زره پوش شود كه به وسيله نيروهاى پليس و ارتش مورد استفاده قرارمى گيرد. به گفته ستوان دوم جوزف لا مونيكا رئيس پروژه تحقيقاتى قطعات شفاف وسايط نقليه زره پوش در آزمايشگاه نيروى هوايى آمريكا در اوهايو، اين ماده به مراتب از شيشه هاى ضدگلوله كنونى مستحكم تر است. آلون يك سراميك تركيبى از جنس آلومينيوم، اكسيژن و نيتروژن است و ساختار و خواص نورى آن مشابه ياقوت كبود است. در حالى كه شيشه هاى ضدگلوله متعارف از ورقه هاى چندلايه شيشه و پلى كربنات ساخته شده، شيشه هاى توليد شده از آلون از يك لايه بيرونى از جنس آلون، يك لايه ميانى از جنس شيشه مقاوم و يك ورقه پليمر ساخته شده است. به نوشته هفته نامه نيوساينتيست در جريان آزمايش اين ماده در دانشگاه ديتن در اوهايو اين شيشه جديد توانست در برابر گلوله هاى تفنگ دورزن روسى ام ۴۴ كه كاليبر ۳۰ دارد و تفنگ دورزن براونينگ كه داراى كاليبر ۵۰ است مقاومت كند. اين شيشه همچنين در برابر رگبار گلوله هاى ضدسپر كه داراى كاليبر ۳۰ هستند مقاومت كرد. اگر قرار باشد شيشه هاى ضدگلوله كنونى همين اندازه مقاومت را از خود ظاهر سازند قطر آنها بايد ده ها سانتيمتر كلفت تر شود. محققان در نظر دارند آزمايش هاى ديگرى بر روى اين شيشه جديد انجام دهند تا مشخص سازند ميزان مقاومت آن در برابر گلوله هايى با كاليبر بزرگتر و نيز امواج انفجار چه اندازه است. تنها جنبه منفى ماده جديد هزينه نسبتاً گران براى ساخت آن است. بهاى هر ۵/۲ سانتيمتر مربع از اين ماده ۱۵ دلار است كه سه برابر هزينه توليد شيشه هاى ضدگلوله كنونى است.

نگاهي به تكنولوژى جديدى موسوم به (IVA)

در قرن بيست و يكم با وجود بحث هاى داغى مثل نانو تكنولوژى، پرداختن به چيز بد قواره و بى ارزشى مثل ميل بادامك شايد خيلى جذاب به نظر نرسد. اما بياييد نگاه كوتاهى به اين عضو خستگى ناپذير موتور بيندازيم. تقريباً در تمام موتورهاى اطراف مان يك يا چند ميله با شكل و قواره خاص به چشم مى خورد كه بى پايان و خستگى ناپذير سوپاپ هاى تغذيه هوا و سوخت سيلندرهاى موتور را تنظيم مى كنند.
هر يك از اين قطعات بيضوى يا بادامك ها به ترتيبى در امتداد ميله قرار گرفته اند كه با چرخش ميله، سوپاپ هاى موتور را به سمت بالا فشار دهند و سپس رها كنند. در واقع طرح هاى ناهماهنگ اين بادامك ها ريتم خاصى در باز و بسته كردن سوپاپ هاى موجود در بالاى رديفى از پيستون ها ايجاد مى كنند. ميل بادامك علاوه بر اينكه بايد براى حركت نرم موتور با دقت فوق العاده اى ماشين كارى شده باشد، بايد به حد كافى محكم و مقاوم باشد تا بتواند طى ده ها هزار كيلومتر حركت اتومبيل هزاران دور در دقيقه با دوران موتور همراهى كند. ميل بادامك را مى توان اعجاز مهندسى دانست اما اگر اين يكى هم مثل شلاق درشكه ها به موزه بپيوندد، خودروسازان شادمان تر خواهند بود.در واقع با وجود موتورهاى تحت كنترل ديجيتال دنياى امروز، سفت و سختى فوق العاده ميل بادامك بيشتر به مشكل شباهت پيدا كرده است تا مزيت. مهندسان مدت ها به دنبال جانشينى براى ميل بادامك بودند كه بتواند به كمك كامپيوتر سوپاپ ها را با تنوع بيشترى تحت كنترل قرار دهد. اما تاكنون هيچ جانشينى كه بتواند كنترل ديجيتال را با قابليت اعتماد ارزان قيمت ميل بادامك هاى سنتى همراه كند، يافت نشده است.كمپانى Cam Con Technology در انگلستان كه چهار سال از آغاز كار آن مى گذرد به كمك تكنولوژى جديدى موسوم به (IVA) وسيله الكترومكانيكى هوشمندانه اى را طراحى كرده است كه مى تواند جانشين ميل بادامك در موتور شود. تكنولوژى IVA به كمك سوئيچ ساده اى كه توسط ولاديسلاو ويگنانسكى (Wygnanski.W) موسس كمپانى اختراع شده است مى تواند هر سوپاپ را به طور جداگانه كنترل كند و در صورت لزوم آنها را در حالت نيمه باز قرار دهد. در واقع اين نوع حركت سوپاپ ها به معنى افزايش چشمگيرى در عملكرد موتور خواهد بود. به ادعاى كمپانى Cam Con در نمونه اوليه موتور طراحى شده با اين وسيله جديد مصرف سوخت ۲۰ درصد كاهش، آلودگى ۱۸ درصد كاهش و توان خروجى ميل لنگ ۲۵ درصد افزايش يافته است.
موفقيت IVA تا اندازه اى به خاطر نياز اندك اين وسيله به انرژى براى قراردادن سوپاپ ها در وضعيت باز و بسته است. در مكانيسم اين وسيله يك ميله فلزى مفصل شده زمانى كه تحت اثر ميدان الكترومعناطيسى قرار مى گيرد، حركتى الاكلنگى به جلو و عقب پيدا مى كند. اين وسيله به كمك فنر ها و آهن رباهاى دائمى كه درون آرميچر قرار دارند، نيروى به دست آمده از آخرين سيكل حركت را در خود ذخيره مى كند و مى تواند بدون صرف هيچ انرژى اضافى آخرين وضعيت خود را حفظ كند. علاوه بر اين به ادعاى Cam Con، تكنولوژى IVA به خاطر كاهش سايش ناشى از كاهش سرعت قطعات متحرك به كمك فنرها، از دوام فوق العاده اى برخوردار است. در حال حاضر يكى از آزمايشگاه هاى هوافضاى كمپانى رولز رويس مشغول بررسى امكان بهينه سازى مصرف سوخت موتورهاى جت به كمك تكنولوژى Cam Con است. به گفته يان اندرسون (AnderSon.I ) كارشناسIVA « Cam Con پس از ۳۰ ميليارد سيكل آزمايش همچنان با قدرت ادامه مى دهد.» اين كمپانى در سال جارى با همكارى قطعه ساز بزرگى از آمريكا، كنسرسيومى براى تحقيق و توسعه درباره موتورهاى بدون بادامك تشكيل داد. به گفته اندرسون «Cam Con با چهارده طرح قطعى و بيست طرح در حال بررسى، چشم به اهدافى فراسوى هواپيما جت و اتوميبل دوخته است.» اين كمپانى به دنبال قراردادهاى تحت ليسانس با شركت هاى بزرگ نفتى است. در چاه هاى نفت امروز كه لوله هاى بسيارى از سر هر يك خارج شده اند، دستگاه هاى ابتكارى Cam Con با تغذيه باترى مى توانند كنترل بهترى بر جريان نفت در لوله ها اعمال كنند. با كنترل بهتر جريان نفت در چاه و لوله ها، مى توان توان خروجى را بهبود بخشيد. Cam Con به دنبال استخراج بيشتر ماده سياه از دل زمين و سوخت كمتر آن در جاده ها است.
Business Week, Sep 2005
روزنامه شرق

بازهم در عوارض زيانبار خوابيدن بر روي بالش

ايرانا:آيا مي‌دانيد بالش شما ميليون‌هاي هاگ قارچ را در خود جاي داده است؟ آيا مي‌دانيد بالش شما يك مجموعه زيستي كوچك ناشي از همزيستي مايت‌هاي موجود در غبار خانگي و قارچ هاست؟
دانشمندان دانشگاه منچستر مي‌گويند در بالش ميليون‌ها هاگ از بيش از ‪ ۱۶‬گونه مختلف قارچ وجود دارند.

به گزارش پايگاه اينترنتي ‪ ، healthscout.com‬در بالش هاگ قارچ‌هاي متعددي از جمله قارچ‌هاي موجود در حمام خانه‌ها و حتي هاگ كپك نان يافت مي‌شود.

"آسپرژيلوس فوميگاتوس" قارچ خطرناكي است كه در بيماران مبتلا به اختلال ايمني ، بيماران پيوند عضو، بيماران مبتلا به بدخيمي‌هاي خوني و بيماراني كه تحت درمان درازمدت با استروييد (كورتون ) قرار گرفته‌اند باعث مرگ مي‌شود.

اين قارچ از دسته قارچ‌هايي است كه هاگ آن در بالش يافت مي‌شود. اين قارچ در هوا ، زيرزمين‌ها ، گلدان‌هاي خانگي، كودهاي نباتي، رايانه، ادويه و فلفل يافت مي‌شود.

اين قارچ مي‌تواند به ريه، سينوس‌ها و حتي ساير اندامهاي حياتي بدن مانند مغز حمله كند. درمان اين قارچ بسيار سخت است. از هر ‪ ۲۵‬نفر يكي به دليل ابتلا به اين قارچ حتي در پيشرفته‌ترين بيمارستان‌هاي اروپايي جان خود را از دست مي‌دهد. خوابيدن روي بالش‌هاي حاوي اين قارچ باعث تشديد آسم و ابتلا به سينوزيت‌هاي حساسيتي مي‌شود.

يافتن قارچ‌هايي كه تنها در حمام خانه‌هاي نمور و پر رطوبت قديمي يافت مي‌شود در بالش بسيار تعجب آور است.

اگرچه خوابيدن به روي اين استخر قارچي براي افراد سالم زياد خطرناك نيست ولي براي افراد مسن به خصوص كساني كه دستگاه ايمني ضعيفي دارند خطرساز است.

در بالش مايت‌هاي موجود در گرد و غبار خانگي لانه مي‌گزينند. به عبارتي بالش خانه هزاران مايت محسوب مي‌شود. اين جانداران ميكروسكوپي از قارچ‌ها تغذيه مي‌كنند. از طرف ديگر قارچ‌ها با تغذيه از مدفوع مايت‌ها كه منبعي از نيتروژن و مواد غذايي براي آنها محسوب مي‌شود با مايت‌ها همزيستي مي‌كنند. مواد دفعي مايت‌ها و توده ناشي از تكثير خود آنها سالانه نزديك به يك كيلوگرم به وزن بالش‌ها اضافه مي‌كند.

بالش‌هايي كه روكش پلاستيكي دارند مانند بالش‌هاي بيمارستاني به قارچ و يا مايت‌ها آلوده نمي‌شوند.

از آنجايي كه يك سوم عمر خود را در خواب مي‌گذرانيم تنفس هواي نزديك به اين منابع بزرگ قارچ و مايت خطر بزرگي براي سلامت محسوب مي‌شود.

مدفوع مايت‌ها در بالش‌هاي تهيه شده از مواد مصنوعي بسيار بيشتر از بالش‌هاي پر است.

ساخت نخستين موتور مولكولي

محققان دانشگاه Groningen در هلند موتوري مولكولي ساخته‌اند كه فقط با انرژي شيميايي كار مي‌كند و قسمتي از اين مولكول نسبت به قسمت ديگر آن يك دور كامل مي‌چرخد.
(ايسنا)، Ben Feringa يكي از اين محققان بيان داشت: « ما اولين موتور چرخشي را كه توسط انرژي شيميايي كار مي‌كند، توليد كرديم. يعني تا جايي كه ما مي‌دانيم براي اولين بار است كه يك سري از واكنش‌هاي شيميايي متوالي باعث چرخش 360 درجه‌يي در يك جهت، در يك سيستم كاملا مصنوعي مي‌شوند. با وجود اين حقيقت كه اين، يك سيستم كاملاً ابتدايي بوده و تا موتور زيستي فاصله زيادي دارد، اما اين يافته‌ها به ما نشان مي‌دهند ما در نهايت توانسته‌ايم يك موتور چرخشي سودمند توليد كنيم كه توسط انرژي شيميايي كار مي‌كند.»

اين موتور از يك قسمت «فنيلي» چرخنده تشكيل شده است كه نسبت به يك قسمت ثابت «نفتيلي» و حول يك پيوند يگانه كربن - كربن مي‌چرخد.

محققان مي‌گويند انرژي اين چرخش توسط يك سري واكنش‌هاي شيميايي و جنبش‌هاي گرمايي تصادفي تامين مي‌شود.
چرخنده مولكولي حول چهار قسمت ثابت كاملا جدا از هم مي‌چرخد، كه هر چرخش با استفاده از واكنش شيميايي متفاوتي صورت مي‌گيرد.
مراحل اول و سوم شامل شكستن پيوند و مراحل دوم و چهارم شامل تشكيل پيوند مي‌باشند. واكنش‌هاي شيميايي كاملا انتخابي و در يك جهت مشخص بوده و هر واكنش، چرخش را 90 درجه پيش مي‌برد.
زماني كه مولكول در پيكر‌بندي حالت‌هاي اول و سوم مي‌باشند، يك سري پيوندهاي شيميايي اضافي چرخنده را ثابت نگه‌ مي‌دارند.
اين امر مانع از بازگشت چرخنده به وضعيت اوليه توسط حركت‌هاي گرمايي تصادفي مي‌شود. در مراحل دوم و چهارم، برهمكنش‌هاي غيرپيوندي مانع از آن مي‌شوند كه قسمت‌هاي ثابت و متحرك از هم عبور كنند.
Feringa مي‌گويد: «يك تعادل شيميايي و فضايي بسيار خوب مورد نياز مي‌باشد. مطالعات جالب شيمي فضايي انجام شده توسط گروه Brinkmann بر روي باز شدن حلقه بي‌آريل براي كار ما داراي اهميت زيادي بودند. ما توانستيم با تركيبي از واكنش احياي متقارن Corey و دستكاري دقيق گروه عاملي اين چرخش را انجام دهيم.»
به گزارش ايسنا از ستاد ويژه توسعه فن‌آوري نانو، اين تيم تحقيقاتي بيان مي‌دارند تركيبي از واكنش‌ها، خالص‌سازي‌ها و بازه زماني درگير، باعث شده است تا كاربردي شدن اين موتور نسبت به موتور سنتزي كه با نور كار مي‌كند، كمتر باشد. زمان واكنش براي يك چرخش كامل حدود 128 ساعت بود. اما اين تحقيق نشان مي‌دهد كه اين روش عملي است.
Feringa مي‌گويد: «ما بايد موتور و شيمي آن را دوباره طراحي كنيم. در حال حاضر اين كار پيچيده‌تر از آن است كه كاربردي باشد. اما با در دست داشتن اصول اين كار و چند سال تلاش ممكن است به نتايجي برسيم. در نهايت قادر خواهيم بود تا به چيزي نيرو وارد كرده، آن را حركت داده و جابه‌جا كنيم.»
بنا بر گفته Feringa مرحله بعدي كار، كاهش تبديلات شيميايي و افزايش سرعت فرآيند چرخش مي‌باشد.
وي مي‌گويد: «ممكن است براي اين كار به شيمي و طراحي مولكولي جديدي نياز داشته باشم. من مطمئن هستم كه محققان ديگري تشويق خواهند شد تا طراحي‌هاي زيبا و متفاوتي ارائه دهند.»
نتايج كار اين محققان در مجله Science به چاپ رسيده است

ماهواره «‎ سينا - 1»

(ايسنا)، ماهواره «سينا - 1» (ZS4)، نخستين ماهواره ايراني كه با مشاركت شركت‌هاي روسي ساخته شده، ماهواره‌يي ماهواره‌اي مطالعاتي – تحقيقاتي است كه در بررسي منابع زيرزميني و عواقب ناشي از حوادث غيرمترقبه به كار مي‌رود.
اين ماهواره امروز (پنجشنبه) - پنجم آبان ماه - ساعت 10 و 30 دقيقه به وقت محلي از پايگاه فضايي «پلستسك» در شمال غرب روسيه به وسيله موشك Cosmos-3M به مدار زمين پرتاب مي‌شود.

پروژه ساخت ماهواره «سينا - 1» طي قراردادي با انستيتو هواپيمايي روسيه، با همكاري شركت‌هاي روسي «پاليوت» و «آپتك» و مشاركت كارشناساني از شركت صنايع الكترونيك ايران (صاايران)، وزارت علوم تحقيقات و فن‌آوري و موسسه مهندسي نقشه‌برداري انجام شده است.

ماهواره سينا-1 سه سال عمر خواهد داشت و در مدار دايره‌اي (خورشيد آهنگ) در ارتفاع 700 كيلومتري زمين قرار مي‌گيرد.

به گزارش ايسنا در پرتاب روز پنج‌شنبه، علاوه بر ريزماهواره ايراني «سينا» چند ماهواره ديگر از جمله Mozhaets-5‏(روسيه)، Chinese DMC+4 و British TopSat نيز به وسيله موشك «كاسموس» به مدار تعيين شده پرتاب خواهند شد.

مواد شيميايى كه مى خوريم

اما پيلى
ترجمه: ع- فخرياسرى

شايد بيشترين توصيه اى كه روزانه مى شنويم اين است كه تا مى توانيد سبزيجات و ميوه جات تازه بخوريد. ولى اين خود سبب و علت نگرانى اى است كه مصرف كنندگان از خوردن اين گونه مواد غذايى دارند. آيا سموم دفع آفات كه در كشاورزى مورد استفاده قرار مى گيرند، براى سلامتى ما مضرند؟ دولت ها معمولاً پاسخ مى دهند كه قطعاً خير، ولى آيا واقعاً مى توانيم به اين اطمينان خاطرشان اعتماد كنيم؟
واژه سموم دفع آفات در واقع طيف گسترده اى از فرآورده هايى را دربر مى گيرد كه جهت كنترل حشرات، علف هاى هرز، قارچ ها، كپك ها، نرم تنان، پرندگان و هر حيوان ديگرى كه مى توانند به محصولات غذايى آسيب بزنند يا آنها را خراب و فاسد كنند، مورد استفاده قرار مى گيرند. سموم دفع آفات اختراع جديدى نيستند و عملاً چندين هزار سال است كه بشر از آنها استفاده مى كند. در ۲۵۰۰ پيش از ميلاد مسيح سومرى ها از تركيبات گوگرد جهت كنترل حشرات در محصولات كشاورزى شان استفاده مى كردند [ادامه]

ايده اى جالب براى كاهش دماى زمين

ايسنا: گروهى از دانشمندان پيشنهاد كرده اند كه با پاشيدن قطرات كوچك آب روى ابرها مى توان دماى هوا را كاهش داد. اين دانشمندان معتقدند كه با پاشيدن قطرات آب روى ابرها، سفيدى ابرها در ارتفاع كم افزايش مى يابد و اين پديده انعكاس بيشتر نور خورشيد به فضا را موجب مى شود. دانشمندان تصميم دارند با استفاده از دودكش كرجى ها قطرات آب را روى ابرها بپاشند. به گفته دانشمندان دودكش هاى ۵۰۰ كرجى مى توانند نگرانى جهانى گرم شدن زمين بر اثر دى اكسيد كربن را كاهش دهند.

مدل تازه اى براى انتقال ذرات باردار

ايرنا: محققان برزيلى و آمريكايى با همكارى يكديگر موفق شده اند مدل تازه اى براى انتقال بارهاى الكتريكى تكميل كنند كه در آن نحوه تاثيرگذارى نوسانات مولكولى بر روى جريان الكترون از درون يك زنجيره از اتم ها توضيح داده شده است. اين مدل جديد تاثير نيروهاى دافعه ميان الكترون ها و نيز تاثير چگونگى نوسان مولكول ها بر ترازهاى انرژى را كه به وسيله الكترون ها اشغال شده است در نظر مى گيرد. اين مدل با توجه به اين جنبه ها عبور جريان الكترون ها از اتمى به اتم ديگر و در طول مدارها را توضيح مى دهد. مدل اخير به علت درج اين جزئيات جديد به مراتب از مدل هاى متداول كه تنها به يكى از دو جنبه در اين زمينه توجه مى كنند، واقع بينانه تر است. محققانى كه پژوهش اخير را به انجام رساندند مشاهده كرده اند كه نوسانات مى توانند كانال هاى انتقال تازه اى را براى انتقال الكترون ها بگشايند. اين كانال ها و مجارى به الكترون ها اجازه مى دهند بين اتم ها رد و بدل شوند و يا آنكه جريان عبور الكترون ها را متوقف سازند. به اين ترتيب مدل تازه مى تواند به تكنولوژيست هايى كه بر روى عناصر مدارى كار مى كنند كه تنها از يك مولكول ساخته شده اند، در فهم رفتار اين عناصر كمك شايانى بكند.

زلزله های مرگبار يک صد سال اخير در جهان

طی صد سال اخير، زلزله در مناطق مختلف جهان، جان صدها هزار نفر را گرفته و پيشرفت هايی که بشر در زمينه زلزله شناسی کسب کرده، به ميزان ناچيزی از تعداد قربانيان اين فاجعه طبيعی کاسته است.
28 مارس 2005:
در اثر وقوع زلزله ای به بزرگی هشت مميز هفت درجه در مقياس ريشتر در سواحل جزيره نياس واقع در غرب سوماترا در اندونزی حدود 1300 نفر کشته شدند.

22 فوريه 2005:
صدها نفر در اثر وقوع زلزله ای به بزرگی شش مميز چهار درجه در مقياس ريشتر در يک منطقه دورافتاده در نزديکی شهر زرند در استان کرمان ايران جان خود را از دست دادند.

26 دسامبر 2004:
زلزله ای به بزرگی هشت مميز نه درجه در مقياس ريشتر در آب های اقيانوس هند، موسوم به سونامی، به کشته شدن صدها هزار نفر از اهالی کشورهای مختلف آسيا منجر شد.

24 فوريه 2004:
در اثر وقوع زمين لرزه در شهرهای مديترانه ای کشور مراکش، دست کم 500 نفر کشته شدند.

26 دسامبر 2003:
بيش از 26 هزار نفر در اثر وقوع زلزله در شهر تاريخی بم در جنوب ايران کشته شدند.

21مه 2003:
الجزاير شاهد شديدترين زلزله در بيش از دو دهه بود. وقوع زلزله در اين کشور 2000 کشته و بيش از 8000 مجروح بر جای گذاشت.

1 مه 2003:
در اثر زمين لرزه در منطقه جنوب شرق ترکيه، بيش از 160 نفر از جمله 83 کودک در يک خوابگاه کشته شدند.

24 فوريه 2003:
زمين لرزه در منطقه شين جيانگ در غرب چين به کشته شدن بيش از 260 نفر و تخريب حدود 10 هزار خانه منجر شد.

31 اکتبر 2002:
زلزله، تمامی شاگردان يک کلاس درس را در دهکده ای در جنوب ايتاليا به کام مرگ فرستاد. ساختمان مدرسه در اثر زلزله بر سر کودکان فرو ريخت.

26 ژانويه 2001:
زلزله ای به بزرگی هفت مميز نه درجه در مقياس ريشتر بخش اعظم ايالت گوجرات در شمال غرب هند را نابود کرد و 20 هزار کشته برجای گذاشت. در اثر اين زلزله، بيش از يک ميليون نفر بی خانمان شدند. شهرهای بوج و احمدآباد متحمل سنگين ترين خسارات ناشی از اين زلزله شدند.

12 نوامبر 1999:
در اثر وقوع زلزله ای به قدرت هفت مميز دو درجه در مقياس ريشتر در شهر دوچه در شمال غرب ترکيه، حدود 400 نفر جان باختند.

21سپتامبر 1999:
زلزله ای به بزرگی هفت مميز شش درجه در مقياس ريشتر در تايوان رخ داد و حدود 2500 نفر را به کام مرگ فرستاد. تمامی شهرهای اين جزيره در اثر زلزله خسارت ديدند.

17 اوت 1999:
زلزله ای به بزرگی هفت مميز چهار درجه در مقياس ريشتر شهرهای ازميت و استانبول ترکيه را به لرزه درآورد و بيش از 17 هزار کشته بر جای گذاشت.

30 مه 1998:
وقوع يک زلزله شديد در شمال افغانستان به کشته شدن بيش از 4 هزار نفر منجر شد.

مه 1997:
بيش از 1600 نفر در بيرجند واقع در شرق ايران در اثر وقوع زلزله ای به بزرگی هفت مميز يک درجه در مقياس ريشتر کشته شدند.

27 مه 1995:
جزيره دورافتاده ساخالين در روسيه صحنه وقوع يک زلزله شديد به بزرگی هفت مميز پنج درجه در مقياس ريشتر بود که يک هزار و 989 روس در اثر آن کشته شدند.

17 ژانويه 1995:
زلزله در شهر کوبه ژاپن به کشته شدن 6 هزار و 430 نفر منجر شد.

30 سپتامبر سال 1993:
در اثر وقوع زلزله در غرب و جنوب هند، حدود 10 هزار نفر کشته شدند.

21 ژوئن 1991:
در اثر زلزله در استان گيلان در شمال ايران، حدود 40 هزار نفر کشته شدند.

7 دسامبر 1988:
زلزله ای به بزرگی شش مميز نه درجه در مقياس ريشتر مناطق شمال غرب جمهوری ارمنستان را به لرزه درآورد و 25 هزار کشته بر جای گذاشت.

19 سپتامبر 1985:
مکزيکوسيتی، پايتخت مکزيک، شاهد زلزله ای شديدی بود که ساختمان ها را با خاک يکسان کرد و بيش از 10 هزار کشته بر جای گذاشت.

سپتامبر1978:
زمين لرزه طبس در شمال شرق ايران، هزاران کشته بر جای گذاشت.

28 ژوئيه 1976:
در شهر تانگشان چين زلزله ای رخ داد که شهر را به ويرانه ای تبديل کرد و جان دست کم 250 هزار نفر را گرفت.

23 دسامبر 1972:
در شهر ماناگوآ، پايتخت نيکاراگوئه زلزله ای به بزرگی شش مميز پنج درجه در مقياس ريشتر رخ داد و تا 10 هزار نفر را به کام مرگ فرستاد. ساختمان های بلندی که بدون رعايت اصول ايمنی ساخته شده و به راحتی فروريختند، عامل فاجعه ای خوانده شد که آغازگر آن زلزله بود.

31 مه 1970:
وقوع زلزله در رشته کوه های آند در کشور پرو، باعث رانش زمين شد، شهر يونگی را مدفون کرد و 66 هزار را به کام مرگ فرستاد.

26 ژوئيه 1963:
زلزله ای به بزرگی شش مميز نه درجه در مقياس ريشتر شهر اسکوپيه، مرکز مقدونيه را به لرزه درآورد و يک هزار نفر را کشت.

سپتامبر1962:
وقوع زلزله در منطقه بوئين زهرا در نزديکی قزوين در ايران بيش از 20 هزار کشته بر جای گذاشت.

22 مه 1960:
شديدترين زلزله ای که تا کنون در جهان ثبت شده به بزرگی9 مميز 5 درجه در مقياس ريشتر مناطقی از کشور شيلی را ويران کرد.

اول سپتامبر 1923:
وقوع زلزله ای در توکيو به کشته شدن 142 هزار و 800 نفر منجر شد.

18 آوريل 1906:
در سانفرانسيسکو، يک رشته لرزه های شديد به وقوع پيوست که تا يک دقيقه ادامه يافت. در پی وقوع اين زمين لرزه، بين 700 تا 3000 نفر يا در اثر فرو ريختن ساختمان ها و يا بروز حريق کشته شدند.

الهام از صدف نرم تنان براى طراحى

ايسنا: اقيانوس ها محيط خطرناكى براى موجودات زنده نرم تن نظير حلزون دريايى هستند؛ اما چنين محيطى سبب پيدايش يك سيستم دفاعى نانوساختار پيشرفته در سطح بدن اين موجودات شده كه سفت و محكم و در عين حال سبك هستند و به نام صدف معروفند. درك اصول اساسى طراحى چنين سيستم زرهى طبيعى مى تواند به مهندسان و طراحان در طراحى پوشش هاى سخت پيشرفته كمك كند. هم اكنون در MIT محققان در حال مطالعه ساختار و مكانيك لايه سخت نانومترى درونى صدف نرم تنان هستند. «كريستين اورتيز» استاد دانشكده مهندسى و علوم مواد اين مؤسسه مى گويد: پيچيدگى مشاهده شده در نانوساختار صدف واقعاً شگفت انگيز است و به نظر مى رسد كه عامل تعيين كننده سختى و استحكام اين مواد است. صدف از۹۵ درصد كربنات كلسيم كه يك سراميك شكننده است و ۵ درصد بيوپليمر انعطاف پذير كه مواد نسبتاً ضعيف هستند، تشكيل شده است. اين مواد به صورت يك ساختار خشت و ملات با انباشته شدن ميليون ها صفحه سراميكى به اندازه چند هزار نانومتر بر روى همديگر تشكيل شده اند. هر لايه از صفحات به وسيله لايه نازكى از بيوپليمر مذكور به هم مى چسبند. گرچه كربنات كلسيم بسيار ضعيف و شكننده است ولى با طراحى آن در مقياس هاى طولى چند برابر مى توان به افزايش سختى بسيار زيادى دست يافت. درك چگونگى طراحى و عمل مواد در كوچك ترين مقياس طولى، در فراگيرى نحوه ساخت كامپوزيت هاى سنتزى سخت به تقليد از طبيعت كمك زيادى خواهد كرد. با جايگزين كردن قطعات ضعيف ساختمان صدف با مواد محكم تر مى توان كامپوزيت هاى بسيار سفت و محكم براى استفاده در پوشش هاى زرهى يا كاربردهاى ساختارى مانند پانل هاى خودروها يا بال هواپيما به دست آورد. اين تيم تحقيقاتى مطالعات تجربى خود را با تصويربردارى از صفحات نازك بريده شده از صدف يك نوع حلزون دريايى با استفاده از ميكروسكوپ نيروى اتمى (AFM) آغاز كردند. تصاوير به دست آمده برآمدگى هايى را در مقياس نانو با سطح صاف و هموار به همراه مولكول هاى بيوپليمرى با ارتفاع يك نانومتر كه به آنها متصل بودند، نشان مى دهد. لايه هاى صدف به منظور تشكيل يك ساختار محكم از دو ماده ضعيف توسط بيوپليمرها، به همديگر مى چسبند. اين محققان در مرحله بعد با ايجاد فشار به سطح صفحه با استفاده از يك نوك الماسى به اندازه چند صد نانومتر، مشاهده كردند كه صفحات مورد نظر بسيار محكم و سخت بوده و حتى در فشارهاى خيلى بالا هم مقاومت خوبى از خود نشان دادند و خرد نشدند. گرچه دانشمندان خواص صدف را در مقياس هاى ميكرو و ماكرو مطالعه كرده اند، اما «اورتيز» معتقد است اطلاعات آنها درباره رفتار صدف در مقياس نانو بسيار اندك است و معلوم نيست كدام ساختار و خواص شالوده رفتار كلى مواد را تنظيم مى كند. اين تيم هم اكنون در حال مطالعه نيروى چسبندگى بين صفحات سراميكى و بيوپليمر انعطاف پذير در مقياس نانو؛ همچنين خواص نانومكانيكى مولكول هاى منفرد بيوپليمر هستند. نتايج اين تحقيق مى تواند در چگونگى ساخت فصل مشترك هاى بادوام و مستحكم در كامپوزيت هاى سنتزى كه بتوانند نيروهاى بالا را در محيط هاى آبى تحمل كنند مفيد باشد.

كشف نوعى گياه وحشى در كانادا

ايسنا: دانشمندان كانادايى در كشفى حيرت آور از مشاهده گياهى مهاجم در يك لنگرگاه اين كشور خبر دادند. به گفته دانشمندان اين گياه وحشى مهاجم شبيه نوعى كاهوست و بر اساس مشاهدات موجود بخش هاى گوناگونى از شهرهاى مجاور را در بر گرفته است. يكى از اين دانشمندان از دانشگاه آلاسكا در اين خصوص گفت: اين گياه وحشى يك گياه وحشتناك است كه در بخش هاى زيادى از شمال آمريكا رشد كرده است. به گفته دانشمندان و محققان گياه شناس، دانه هاى اين گياهان به اندازه فلفل هستند و بر روى برگ درختان و خزه ها رشد مى كنند. اين دانشمندان افزودند كه اين گياه وحشى مى تواند از طريق تكه تكه شدن و گسترش در زمين، تكثير يافته و در خاك ريشه بدواند. گفتنى است كه در منطقه آلاسكا در كانادا، تاكنون وجود بيش از ۲۰ نوع گياه مهاجم وحشى كه در جاده ها و مناطق اطراف گسترش يافته اند، تاييد شده است.

افقي جديد در درمان سرطان بدون عوارض جانبي

ايسنا:دكتر عليزاده در خصوص اين دستاورد پژوهشي گفت
اين پروژه كه بخش عمده آن با همكاري محققان دانشكده شيمي دانشگاه UWO كانادا و تحت راهنمايي پرفسور Mark Workentin طي يك سال در آن دانشگاه انجام شد ما را به فن‌آوري جديدي در رهاسازي نانوذرات آلي متصل به نانوذرات طلا رساند.

وي افزود: اين طرح با هدف بررسي قابليت آزادسازي تركيبات و ملكول‌هاي آلي از سطح نانوپارتيكل‌هاي طلا آغاز شد كه نتايج حاصله مويد وجود اين قابليت بود.

اين پژوهشگر خاطرنشان كرد: در كنار مشاهده و اثبات اين قابليت از نانوذرات طلا يك پديده جالب ديگر را نيز مشاهده كرديم كه خود مي‌تواند به عنوان يك روش جديد براي تهيه نانوذرات طلا با اندازه‌هاي بزرگتر موارد استفاده قرار گيرد. اين نانو پارتيكل‌هاي بزرگ امروزه در ساخت حسگرهاي شيميايي با تكنولوژي بالا (Chemical Sensing) به ويژه در حوزه نانو فن‌آوري از اهميت راهبردي برخوردارند.

دكتر عليزاده در گفت‌و‌گو با ايسنا تصريح كرد: مشاهدات ما نشان داد كه در اثر تابش‌دهي نانوپارتيكل‌هاي داراي تركيبات و ذرات آلي، اين ذرات به صورت كاملا كنترل شده و تحت شرايط بسيار ساده آزاد شده و مي‌توانند از محلول و يا محيط آزاد شده به راحتي جدا شوند و مورد شناسايي و تعيين ساختار قرار گيرند.

اين محقق نانوفن‌آوري افزود: اين پديده سرآغازي حركتي كاربردي براي بررسي رهاسازي ملكول‌هاي دارويي، پروتئين‌ها، آنزيم‌ها و هرگونه تركيب بيولوژيكي مي‌باشد كه مي‌تواند در درمان بسياري از بافت‌هاي بيمار در بدن بدون هيچگونه اثرات سوء براي بافت‌هاي سالم مورد بررسي و مطالعه قرار گيرد.

عليزاده در خصوص كاربرد اين تكنيك در درمان سرطان به ايسنا گفت: متاسفانه روش‌هاي شيمي درماني متداول كه امروزه در درمان سرطان‌ها به كار مي‌رود به دليل اينكه مكانيزم ورود دارو به بدن از طريق خوراكي است باعث مي‌شود دارو همزمان، با سلول‌هاي سالم و بيمار بدن تماس پيدا كرده و به عوارض وخيمي براي سلول‌هاي سالم بدن منجر شود، حال آنكه اگر از اين فن‌آوري در درمان سرطان استفاده شود، با توجه به اين كه نانوذرات طلا با ابعاد كوچكتر از 2 نانومتر هيچ‌گونه سميتي براي بدن و سلول‌هاي سالم ندارند شايد بتوان با اتصال داروي مورد نظر بر روي اين نانوذرات كوچك و تزريق دقيق محلول آن به بافت‌هاي بيمار، از طريق مكانيزم رهاسازي كنترل‌شده، دارو را تنها در محل سلول‌هاي آسيب‌ديده فعال كرد.

دكتر عليزاده در ادامه با اشاره به اين‌كه نتايج حاصل از اين تحقيق به صورت سخنراني عمومي در كنفرانس ساليانه شيمي كانادا (تابستان 2005 ) توسط وي ارايه شده است، خاطرنشان كرد: بخش عمده‌اي از يافته‌هاي اين طرح نيز به صورت يك مقاله - با عنوان

Monolayer-Protected Gold Nanoparticle Coalescence Induced by Photogenerated Radicals - در مجله Langmuir - از مجلات معتبر انجمن شيمي آمريكا - به چاپ رسيده و بخش دوم كار نيز براي چاپ به مجله معتبر علمي Photochemistry Photobiology از نشريات انجمن فتوشيمي آمريكا ارسال شده است.

گفتني است، بخش ديگري از تحقيقات رساله دكتر عليزاده با عنوان «سنتز و تهيه برخي از تركيبات هتروسيكلي به روش‌هاي شيميايي و الكتروشيميايي» تحت راهنمايي دكتر داوود حبيبي و مشاوره پروفسور نعمت‌اللهي در دانشگاه بوعلي سينا تدوين شده كه نتايج حاصله در قالب چهار مقاله در مجلات معتبر ISI به چاپ رسيده است.

همچنين نتايج پايان نامه وي در 9 كنفرانس داخلي و خارجي (در كشورهاي كانادا، آمريكا و فرانسه) نيز به صورت سخنراني و پوستر ارايه شده است.

دفاعيه اين رساله، با حضور جمعي از اساتيد برجسته شيمي كشور از جمله استاد محمدعلي زلفي گل، استاد منوچهر ممقاني، استاد داود نعمت‌اللهي و دكتر داود حبيبي (استاد راهنماي ايراني پروژه) در دانشگاه بوعلي‌سينا برگزار و با رتبه عالي پذيرفته شد.

كشف حيات در يخ هاى قطب شمال

ايسنا: كشف ميكروب هاى زنده در يخ هاى يك ميليون ساله قطب شمال نظريه وجود حيات در مريخ را تقويت كرد. يك گروه تحقيقاتى بين المللى موفق به كشف ميكروب هاى زنده در مجراى آتشفشان خاموش sverrefjell واقع در مجمع الجزاير svalbard نروژ شدند. به گفته آنان آب و هواى اين جزاير بسيار شبيه آب و هواى سرد و خشك مريخ است و يافتن حيات در اين يخ ها مى تواند به كشف حيات در كلاهك هاى يخى مريخ كمك كند. «يرواند ترزيان» از ستاره شناسان دانشگاه «كورن وال» آمريكا نيز معتقد است اين يافته ها بسيار جالب هستند ولى نمى توان با استناد به آنها وجود حيات در مريخ را نتيجه گرفت. به گفته وى براى اثبات اين موضوع نياز به مدارك و شواهد مختلفى از سطح مريخ داريم. اين تيم تحقيقاتى بين المللى متشكل از دانشمندان دانشگاه اسلو نروژ، دانشگاه ايالت پنسيلوانيا و دانشگاه ليدز انگليس است و تحقيقات خود را از سال ۲۰۰۳ با انجام نمونه گيرى هايى از مجراى آتشفشان خاموش sverrefjell كه حدود يك ميليون سال پيش در ميان يخ هاى ضخيم اين منطقه فوران كرده است شروع كرده اند. آنها از نمونه گيرهاى مخصوصى استفاده كردند تا نمونه ها به ميكروب هاى سطحى آلوده نشوند. همچنين اين گروه تحقيقاتى موفق به شناسايى تعداد و نوع ميكروب هاى اين منطقه شده اند. جزاير svallbard در ۵۰۰ كيلومترى شمال شبه جزيره نروژ قرار دارد و پوشيده از يخ است.

(مقاله)درون زمين چه خبر است ؟

ريچارد كر
ترجمه:على عبدالمحمدى



شرق آنلاين :تحولات عميق به وجود آمده در شناخت پديده هايى كه در لايه هاى تقريباً سطحى زمين رخ مى دهند و اصطلاحاً تكتونيك صفحه اى (Plate tectonics) نام دارند شايان توجه بوده است. اين تحولات كه معمولاً از آن به عنوان انقلابى در عرصه زمين شناسى (Geology) ياد مى شود نقش چشمگيرى در شكوفايى اين عرصه از علوم طبيعى طى دهه هاى اخير داشته است. اما اين مورد ظاهراً با مورد ديگرى كه از قضا ربط چندانى نيز به يكديگر ندارند شباهت هايى دارد. فردى كاملاً عادى را در نظر بگيريد كه در طول عمر خود بارها روبه روى ساعت معروف Big Ben (در لندن پايتخت انگليس) ايستاده و از نزديك با نحوه چرخش ظاهرى عقربه هاى آن آشنا شده است
ادامه

ماهواره اروپايی در اقيانوس سقوط کرد

بي بي سي :آژانس فضايی اروپا تاييد کرده که ماهواره آن موسوم به "کرايو ست" که برای مطالعات يخ شناسی پرتاب شده بود، در آنسوی سواحل روسيه گم شده است.
اين ماهواره دقايقی پس از آنکه از مرکز فضايی پلستک پرتاب شد، در آبهای اقيانوس منجد شمالی سقوط کرد.
اين سفينه 90 ميليون پوندی (135 ميليون يورويی) برای مطالعه تاثير تغييرات آب و هوايی بر پوشش يخی قطبهای زمين طراحی شده بود. دانشمندان گفتند که اين حادثه يک "فاجعه" است و حتی اگر بودجه بيشتری هم فراهم آيد، سالها طول خواهد کشيد تا بتوانند سفينه مشابهی را به چنين ماموريتی ارسال کنند.

فضاپيمای آژانس فضايی اروپا (اسا) روز شنبه، دو دقيقه پس از ساعت هفت بعدازظهر به وقت محلی (چهار و دو دقيقه بعد از ظهر به وقت بريتانيا) از مرکز فضايی پلستک در روسيه پرتاب شد اما به گفته مسئولان فضايی، اين سفينه متلاشی شد و به دريا سقوط کرد.
فولکر ليبيگ، مدير برنامه های مشاهده زمين در اسا گفت اين فاجعه ای برای دانشمندانی بوده است که سالها بر روی اين ماموريت کار می کرده اند.
او گفت: "اين اتفاق بسيار اندوهباری برای بسياری از دانشمندان در سراسر اروپا و همچنين برای گروههايی است که در ساخت ماهواره دخيل بوده اند."

فضا قلمروی پرمخاطره ای است، هميشه چنين بوده است، هميشه همه چيز به نحو مطلوب پيش نمی رود

پرفسور دانکن وينگهام، سرپرست دانشمندان پروژه کرايو ست

آقای فولکر گفت که امکان بازسازی اين ماموريت فضايی وجود دارد اما به بودجه و پشتوانه مالی بستگی دارد.

دولتهای عضو اسا در ماه دسامبر تصميم می گيرند که چه ميزان پول را به ماموريتهای مشاهده زمين اختصاص دهند.

مارک درينک واتر، از گروه دانشمندان پروژه کرايو ست گفت سالها طول خواهد کشيد تا سفر فضايی مشابهی ترتيب داده شود.

او گفت: "من برای گروههای علمی که همه زندگی حرفه ای خود را برای آماده سازی تجربيات آزمايشی به مخاطره می اندازند، شديدا متاسفم."

سقوط در اقيانوس

دانکن وينگهام، دانشمند بريتانيايی از کالج دانشگاهی لندن هفت سال پيش اين ماموريت فضايی را پيشنهاد کرد.
او گفت که هيچ ماهواره ديگری در اروپا يا آمريکا وجود ندارد که بتواند چنين وظيفه ای را انجام دهد.
او در گفتگو با سايت خبری بی بی سی گفت: "فضا، قلمروی پرمخاطره ای است، هميشه چنين بوده است، هميشه همه چيز به نحو مطلوب پيش نمی رود."
"ما فقط بايد فکر کنيم که از امروز به بعد، چه خواهيم کرد."
گمان می رود که کرايو ست در صد کيلومتری سواحل روسيه در منطقه ای از اقيانوس منجمد شمالی که به دريای لينکلن شهرت دارد سقوط کرده است.
دانشمندان بر اين باور هستند که بازيابی قطعاتی از بقايای اين سفينه امکان پذير است و اين قطعات، می تواند اطلاعاتی را درباره خطاهايی که روی داده است فراهم کند.
اين فضاپيما برای تهيه اطلاعاتی درباره وسعت و قطر پوشش يخی زمين طراحی شده بود.
تحقيقات پيشين، از طريق اندازه گيری های ماهواره ای و مطالعات زمينی و زيردريايی، ذوب سريع پوشش يخی را در برخی مناطق، به ويژه در اقيانوس منجمد شمالی نشان می دهد که وسعت يخ تابستانی آن امسال به کمترين ميزان خود رسيد.
اين ماهواره سوار بر يک موشک قاره پيمای بالستيک از نوع اس اس 19 که به همين منظور تغيير کاربری يافته بود، به فضا پرتاب شد.

پوشش يخی کره زمين

• دو نوع يخ قطبی: يخی که زمين را می پوشاند و يخی که روی دريا شناور است
• پوششهای وسيع يخی در گرينلند و قطب جنوب ده درصد خشکی های زمين را می پوشانند
• مطالعات و اندازه گيری هايی که از روی سطح زمين يا از طريق هوايی انجام می شود نشان می دهد که يخ گرينلند در حال ذوب شدن است
• داده هايی که از قطب جنوب به دست آمده، نشان دهنده ذوب يخها در کناره ها و رشد محدود آن در نواحی مرکزی است
• زيردريايی های هسته ای از دهه پنجاه تاکنون، کاهش قابل ملاحظه ضخامت يخهای شناور در قطب شمال را ثبت کرده اند
• مشاهدات فضايی، گسترده تر و مبسوط تر هستند اما در مجموع کمبود اطلاعات در اين زمينه وجود دارد

اين موشک در دوران جنگ سرد برای حمل جنگ افزارهای هسته ای در نظر گرفته می شد اما با انجام تغييرات و اصلاحاتی برای استفاده های صلح آميز آماده شده بود.
دانشمندانی که در اين ماموريت شرکت داشتند در موسسه تحقيقات فضايی اروپا وابسته به اسا در نزديکی شهر رم گرد آمده بودند تا پرتاب فضاپيما را از طريق ارتباط ماهواره ای با روسيه تماشا کنند.
زمانی که موشک در ميان توده ای از دود، از سکوی پرتاب خود جدا شد، اين دانشمندان فرياد شادی سر دادند و دست زدند اما شادمانی آنها چندان به درازا نکشيد.
حدود 90 دقيقه پس از پرتاب، هنگامی که فضاپيما بايد از موشک حامل خود جدا می شد، ماموران ايستگاه کنترل ديگر نتوانستند ماهواره را بيابند و مکان آن را در فضا مشخص کنند.

آنچه نمى دانيم

دونالد كندى،كالين نورمن
ترجمه:زينب همتى

در دنياى دانش امروزى از مطالعه ذرات سلولى گرفته تا كهكشان ها عادت بر اين است كه كشف وقايع نوين با اهميت همراه باشد. با اين شيوه علمى اقدامات پژوهشى همواره از اين ديدگاه مورد قضاوت قرار مى گيرند كه تا چه حد بر اندوخته هاى علمى بشر مى افزايند. به رغم اين رويه علمى اين شماره نشريه «ساينس» اختصاص به «نادانسته» ها دارد. مراد از نادانسته ها آن دسته از معماهايى است كه براى مدت هاى طولانى توجه انسان را به خود جلب كرده است ولى به رغم تلاش هاى علمى اين معماها همچنان بى پاسخ مانده است. از اين رو «هيات تحريريه ارشد»، «هيات تحريريه بازبينى علمى»، افراد و نويسندگان ما در مورد «خلاء»هاى علمى موجود در ديسيپلين هاى مختلف مورد سئوال قرار گرفتند. سپس مقرر شد كه ۲۵ «نادانسته» بزرگ انتخاب و سئوالات اساسى در مورد آنها مطرح شود. ولى هنگامى كه پاسخ افراد متفاوت دريافت شد ما به سرعت متوجه شديم كه تعداد واقعى معماهاى بزرگ علمى بسيار بيشتر از ۲۵ تا است. يك ارزيابى سريع ما را به رقم ۱۲۵ رساند كه از قضا برابر بود با سالروز نشريه «ساينس». بنا براين به عنوان مقدمه اى بر اين شماره «ساينس» كه در ۱۲۵مين سالروز اين نشريه منتشر مى شود لازم است اين نكته را روشن كنيم كه اين شماره به مشكلات اجتماعى كه پاسخ علمى خود را دريافت كرده باشند مربوط نمى شود. به همين ترتيب اين شماره نشريه چيزى در مورد دستاوردهاى آتى علمى نخواهد داشت. اين شماره نشريه بر خلاف رويه ۱۲۵ ساله نشريه اختصاص دارد به نادانسته هاى بزرگ علمى كه معمولاً توسط خود دانشمندان مطرح شده است. اين سئوالات يا معماها فرصت هاى علمى اند كه هنوز كسى قادر به استفاده از آنها نشده است. از ميان اين ۱۲۵ سئوال مقدمتاً ۲۵ سئوال گزينش شدند. اين گزينش بر اساس گستردگى و همچنين امكان تاثير آنها بر ساير ديسيپلين هاى علمى صورت پذيرفت. پاسخ به برخى از اين معماها اثرات آنى و گسترده اى به جا مى گذارد. براى نمونه اين معما كه تركيب كهكشان ها از چه عناصرى تشكيل مى شود مورد توجه ديسيپلين هاى علمى متفاوتى است. سئوالات ديگرى نظير اينكه آيا ممكن است يك واكسن واقعى و موثر براى بيمارى «ايدز» پيدا شود، تاثيرات گسترده اجتماعى از خود به جا مى گذارد. به همين ترتيب اين سئوال كه دى اكسيدكربن توليد شده در فرآيندهاى صنعتى تا چه حد موجب گرم شدن زمين مى شود تاثير فراوانى بر استراتژى توسعه صنعتى انسان خواهد داشت. برخى از اين سئوالات مثل «انرژى تاريك» جديدند. برخى ديگر مثل چگونگى ترميم اعضا در دوزيستان بيش از صد سال است كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند.نشريه الكترونيكى ديگرى وابسته انتشارات «ساينس» نيز شماره مخصوصى به مناسبت ۱۲۵مين سال انتشار اين نشريه فراهم كرده است. اين شماره مخصوص، اختصاص به پيرى دارد (www.sageke.org). در اين شماره مباحث بااهميتى در مورد پيرى مورد بحث قرار مى گيرد. سايت ديگرى نيز چگونگى اطلاع رسانى سلولى را برگزيده است. در اين سايت كه به (www.stke.org) معروف است مقالات كلاسيكى كه تاثيرى ژرف در زمينه اطلاع رسانى سلولى داشته اند مورد بحث قرار مى گيرند. سايت ديگر موسوم به «موج بعدى علم» (www.nextwave.org) به زندگينامه دانشمندانى مى پردازد كه تمامى عمر خود را صرف كلنجار رفتن با سئوالات علمى كرده اند كه نهايتاً نيز توانسته اند پاسخى براى آنها پيدا كنند. ما مطمئنيم كه ۱۲۵ نادانسته مطرح شده در اين ويژه نامه تنها بخش كوچكى از پرسش هايى است كه در دنياى علم مطرح بوده و هنوز پاسخى براى آنها پيدا نشده است. بنابراين از شما درخواست مى كنيم به يارى ما بيائيد و نظرات خود را در خصوص ۱۲۵ سئوال مطرح شده توسط ما و هر آنچه كه ما از قلم انداخته ايم در سايت ويژه «ساينس» كه مختص اين ويژه نامه طراحى شده است، www.sciencemag.org/sciext/eletters/125th، مطرح كنيد. در پايان بر خود لازم مى بينيم كه از شما به خاطر مطرح كردن پرسش هايى كه مدت زمانى است دغدغه ذهنى شما بوده و زمان زيادى را نيز صرف يافتن جواب براى آنها كرده ايد، پوزش بخواهيم.
شرق آنلاين

(مقاله)آيا اصل هايى عميق تر از عدم قطعيت و عدم موضعيت وجود دارد؟

چارلز سيف

آلبرت اينشتين در سال ۱۹۲۶ نوشت: «مكانيك كوآنتوم بسيار باشكوه است. اما ندايى درونى به من مى گويد كوآنتوم هنوز مفهومى واقعى نيست.» پس از سال ها كه نظريه كوآنتوم به بلوغ رسيده است، آن ندا آرام تر شده است، اما هيچ گاه خاموش نشده بود. در بطن همخوانى ستايش آميز از نظريه كوآنتوم هميشه زمزمه اى مبهم به گوش رسيده است. نظريه كوآنتوم در واپسين سال هاى قرن نوزدهم متولد شد و خيلى زود به يكى از ستون هاى فيزيك جديد بدل شد.
ادامه

چرا بايد سواد علمى داشته باشيم

رابرت هازن
ترجمه: حسن سالارى

خلاصه خبر
۱- ما در عصرى زندگى مى كنيم كه هر روز و هر لحظه كشفيات علمى تازه اى صورت مى گيرند و فناورى هاى نوين چهره جهان پيرامونمان را دگرگون مى كنند.
۲- مطالعه عميق در يك زمينه بخصوص از علم، هميشه باعث آفرينش فردى باسواد علمى نمى شود.
۳- سواد علمى اغلب با سواد تكنولوژيك اشتباه گرفته مى شود، سواد علمى دركى وسيع از مفاهيم پايه اى علوم است.
۴- بررسى ها نشان مى دهد كه حتى در جوامع پيشرفته درصد قابل ملاحظه اى از مردم، فاقد سطح علمى كافى هستند.

ادامه

تصويرهاى كاسينى از قمر اسفنجى كيوان

شايد اين تصوير همانند يك اسفنج بزرگ به نظر برسد، اما در حقيقت اين تصوير هايپريون قمر كيوان است كه فضاپيماى كاسينى به تازگى آن را ارسال كرده است. اين كاوشگر آمريكايى _ اروپايى به تازگى از كنار اين قمر عبور كرده است. اين فضاپيما توانسته بود در نزديك ترين حالت به فاصله ۵۰۰ كيلومترى قمر هايپريون برسد. همان طور كه در تصوير مى بينيد، در سطح قمر خال ها و لكه هاى زيادى ديده مى شود كه نشان دهنده دهانه هاى برخوردى است. به گفته دانشمندان اين دهانه هاى برخوردى به وسيله فرايندهايى كه هنوز نمى دانيم چيست، تغييرشكل يافته اند و چشم انداز عجيبى را به وجود آورده اند. بخش عمده قسمت هاى داخلى هايپريون از فضاى خالى تشكيل شده است و به همين دليل آن را به توده اى از قلوه سنگ هاى فضايى تشبيه كرده اند. دانشمندان بسيار مشتاقند تا ماهيت ماده سياهى را كه به نظر مى رسد، كف بعضى از دهانه ها را پوشانده ، كشف كنند.
تتيس قمر ديگر كيوان نيز به تازگى مورد توجه كاسينى قرار گرفته است. البته لازم به يادآورى است كه تتيس از هايپريون بسيار بزرگتر است. براى مقايسه اندازه هاى اين دو قمر بد نيست بدانيد كه قطر هايپريون ۲۶۶ كيلومتر است اما قطر تتيس ۱۰۷۱ كيلومتر. يكى از بزرگترين دهانه هاى برخوردى اين قمر Ithaca chasma نام دارد كه پهناى آن حدود ۶۵ كيلومتر است و چندين كيلومتر عمق دارد.

فضاپيماى كاسينى در سال ۲۰۰۷ يك بار ديگر به قمر تتيس برمى گردد تا نگاهى دقيق تر به آن بيندازد. اما در ماموريت چهارساله ديدار از منظومه كيوانى كه از پيش برنامه ريزى شده است، ديدار مجددى از هايپريون در نظر گرفته نشده است. پروژه ۲/۳ ميليارد دلارى كاسينى هويگنس برنامه مشتركى بود بين سازمان فضايى آمريكا (ناسا)، سازمان فضايى اروپا (اسا) و سازمان فضايى ايتاليا (اسى).
تصوير سمت راست از هايپريون است كه فضاپيماى كاسينى از فاصله تقريبى ۶۲ هزار كيلومترى تهيه كرده.
در تصوير چپ به وضوح ديده مى شود كه سطح تتيس سن زيادى دارد و طى اين زمان طولانى اجرام بسيارى با آن برخورد كرده اند.

اینترنت پر‌سرعت از‌طریق پریز‌های معمولی برق

همکاران سیستم- پریز‌های معمولی برق، به وسیله‌ی تراشه‌های جدید ساخته‌شده توسط شرکت Matsushita، می‌توانند به‌عنوان وسیله‌ای برای ارتباط با اینترنت پر‌سرعت در خانه‌ها استفاده شوند و مصرف‌کنندگان را از کابل‌های Ethernet و دردسر اتصال به شبکه‌های wireless، نجات دهند.

Matsushita در روز پنج‌شنبه، پس از معرفی این فناوری جدید، اعلام کرده‌است که از این پس مصرف‌کنندگان خواهند توانست از سیم‌های برق در خانه‌ها نه‌تنها برای انتقال الکتریسیته، بلکه برای انتقال داده نیز استفاده کنند. به این ترتیب دستگاه‌های جدیدی که تراشه‌های ساخت Matsushita در آنها تعبیه شده‌اند، می‌توانند از طریق ارتباط دو‌شاخه با پریز‌های معمولی، به شبکه‌های اینترنت پر‌سرعت متصل شوند.

گفتنی‌است که این فناوری قبلا نیز در بعضی جاها از جمله در آمریکا وجود داشته است، اما سیستم Matsushita، از این جهت منحصر‌به‌فرد است که می‌تواند اطلاعات را با سرعتی بسیار زیاد، تا 170 مگا‌بیت در ثانیه، یعنی سرعتی بیشتر از Ethernet، منتقل کند.

Matsushita همچنین خانه‌ای رویایی را برای‌ مصرف‌کنندگان به‌تصویر کشیده‌است که در آن همه‌ی اعضای خانواده قادر خواهند‌بود فیلم‌هایی با کیفیت بسیار بالا را در هر اتاق خانه که‌ یک پریز برق در آن موجود باشد، دانلود کرده و مشاهده کنند.

با اتصال دستگاه‌های ویژه‌ی ساخت این شرکت به پریز برق، تنها کاری که مصرف‌کنندگان باید انجام دهند، وصل کردن تلویزیون یا دیگر دستگاه‌ها به پریز، برای اتصال فوری به اینترنت پر‌سرعت است، که امکان ارسال اطلاعات online را بسیار سریع‌تر از اتصال از طریق مودم، فراهم خواهد ساخت.

Matsushita امیدوار است که یخچال‌ها، تلویزیون‌ها و و دستگاه‌های دیگری را که این تراشه‌ها در آن‌ها نصب شده‌باشند، تولید کند. چنین یخچال‌هایی، این امکان را به مصرف‌کنندگان خواهند داد که از طریق تلفن‌همراه و یا laptopهای خود به آنها متصل شوند و مثلا موجودی تخم‌مرغ در یخچال را چک کنند، و یا دستگاه‌های برقی نظیر ماشین لباس‌شویی، کولر و...را از بیرون خانه خاموش یا روشن کنند.

نحوه كار GPS چگونه است

سيستم محل‌يابي جهاني (Global Positioning Systems) يك سيستم راهبري و مسيريابي ماهواره‌اي است كه از شبكه‌اي با ‌٢٤ ماهواره تشكيل شده.

اين ماهواره‌ها به سفارش وزارت دفاع ايالات متحده ساخته شده و در مدار قرار گرفته اند؛ اين سيستم در ابتدا براي مصارف نظامي تهيه شد ولي از سال ‌١٩٨٠ استفاده عمومي آن آزاد و آغاز شد.

به گزارش خبرنگار سرويس نگاهي به وبلاگ‌هاي ايسنا بلاگر http://surveyingtec.persianblog.com/ در اين باره نوشته است: خدمات اين مجموعه در هر شرايط آب و هوايي و در هر نقطه‌اي از كره زمين در تمام ساعت شبانه‌روز در دسترس است. پديد آوردنگان اين سيستم، هيچ حق اشتراكي براي كاربران در نظر نگرفته‌اند و استفاده از آن رايگان است.
ادامه....

كه چرا آب باعث استحكام اين قلعه ها و خانه هاى شنى مى شود؟

هر كسى كه خانه شنى ساخته باشد مى داند كه اگر بخواهد خانه اى مقاوم تر و مستحكم تر بسازد، بهتر است كه كمى آب را با شن هاى خشك مخلوط كند. اما تاكنون دانشمندان نمى دانستند كه چرا آب باعث استحكام اين قلعه ها و خانه هاى شنى مى شود.
با پژوهش هايى كه به تازگى انجام شده است، معلوم شد كه آب با تشكيل «پل هاى مايع» در نقاط تماس دانه هاى شن آنها را به يكديگر متصل مى كنند. نيروهاى كششى اين پل ها نيروهاى جاذبه اى را بين دانه هاى شن به وجود مى آورد كه چنين نيرويى در دانه هاى خشك شن وجود ندارد.سارا نوواك از موسسه فناورى ماساچوست و همكارانش در دانشگاه كلارك به تحقيق در اين مورد پرداختند و براى اين كار شن ها را درون يك استوانه توخالى در حال چرخش ريختند.
هنگامى كه استوانه شروع به چرخش كرد، دانه هاى شن به شكل كپه در مى آمدند تا آنكه شيب اين كپه به بيشترين مقدار خود برسد.در اين حالت محققان بيشترين شيب را كه درست پيش از لحظه فروپاشى اين كپه به وجود مى آمد اندازه گيرى كردند.معلوم شد كه افزودن حتى مقدار كم آب باعث مى شود كه قابليت دانه هاى شن براى چسبيدن به يكديگر به شدت افزايش يابد و به همين دليل توده شن پيش از فروپاشى زاويه بزرگترى را به وجود آورد و هنگام تخريب هم شدت خراب شدن از حالتى كه شن ها خشك بودند كمتر باشد.بعضى از اين پل ها حتى بعد از تخريب خانه شنى باقى مى مانند. اگر شما هم در ساحل دريا قلعه شنى ساخته باشيد مى دانيد كه خانه هاى شنى مرطوب به صورت قطعه هاى مجزا از هم خراب مى شود اما در خانه هاى شنى ساخته شده از شن خشك، دانه هاى شن روى هم مى غلتند و فرو مى ريزند. جزييات نتايج حاصل از اين تحقيق در شماره اكتبر نشريه فيزيك نيچر به چاپ رسيده است.به اين دليل شن توجه فيزيكدانان را به خود جلب كرده است كه شن يا هر مجموعه ماكروسكوپى از دانه هاى صلب ريز هم خواص مايعات و هم خواص جامدات را دارند.
پيتر شيفر از دانشگاه ايالتى پنسيلوانيا در يك مقاله مشتركى كه در نشريه نيچر به چاپ رسانده مى گويد: «براى مثال شن خشك موجود در يك سطل را مى توان به شكل مايع به آرامى فرو ريخت با اين همه مى تواند وزن سنگى را كه روى آن قرار مى دهيم تحمل كند حتى اگر سنگ چگالتر از شن باشد.»
درك كنش بين دانه هاى خشك و آب فقط براى ساختن خانه هاى شنى، بلكه در گستره وسيعى از صنايع از مهندسى معدن تا صنايع داروسازى كاربرد دارد.اما براى آنهايى كه مى خواهند خانه اى شنى بسازند بهترين حالت آن است كه يك سطل آب را با هشت سطل شن مخلوط كنند.
WWW. Msnbc.msn.com
شرق آنلاين

عكس هايى كه رنگ علم مى گيرند

جلوه هاى دانش



بى بى سى: عكسى كه از نزديك از يك دانه فلفل و بلور نمك دريا برداشته شده بود جايزه مسابقه عكاسى «جلوه هاى دانش» امسال را برد.«ديويد مك كارتى» از دانشكده داروسازى دانشگاه لندن كه عكس برنده جايزه را با استفاده از ميكروسكوپ الكترونى بسيار دقيق (اس اى ام) گرفته است، مى گويد كه تهيه اين عكس ها يك كار تفريح آميز براى او بوده است.در اين مسابقه كه با كمك مالى موسسه نووارتيس و روزنامه بريتانيايى ديلى تلگراف برگزار شده است از تركيب هاى متفاوتى از تصاوير، از تكنيكى گرفته تا تجسمى استفاده شده است. «ديويد مك كارتى» مى گويد كه او معمولاً از دستگاه گرانقيمت و حساس خود براى ماموريت هاى مهمتر استفاده مى كند. اما بعضى وقت ها بدش هم نمى آمد كه با استفاده از اين دستگاه براى دوستانش كارت كريسمس درست كند.
«آدام هارت ديويس» مجرى برنامه تلويزيونى دانش مى گويد هيات داوران در تصميم انتخاب عكس نمك و فلفل به عنوان برنده جايزه تقريباً متفق القول بودند. آقاى ديويس مى گويد آدم آرزو مى كرد كه اى كاش خودش اين عكس را گرفته بود ولى البته هر كسى نمى تواند چنين عكس بگيرد چون بايد ميكروسكوپ الكترونى با دقت بسيار زياد داشته باشد. اما همين كه شخص يك چنين احساسى مى كند، نشان مى دهد كه اين عكس بسيار عالى است.در سال هاى اخير عكس هايى كه با ميكروسكوپ هاى الكترونى گرفته مى شوند بسيارى از جوايز جلوه هاى دانش را به خود اختصاص داده اند. ميكروسكوپ الكترونى نوعى ميكروسكوپ است كه براى بزرگنمايى اشياى بى نهايت كوچك به جاى نور از الكترون استفاده مى كند.جزئيات اين عكس ها شگفت آور است ولى چيزى كه ممكن است عده زيادى ندانند اين است كه اين عكس ها در اصل سفيد و سياه هستند و رنگ هاى مختلف بعداً به آن اضافه شده است.در عكس برنده جايزه يكى از همكاران «ديويد مك كارتى» در دانشگاه لندن رنگ نارنجى را به عنوان اشاره به خورشيد به دانه فلفل اضافه كرده است چرا كه هم فلفل و هم خورشيد احساس داغى به آدم مى دهند. بلور نمك را به دليل اينكه منشاء آن دريا است رنگ آبى زده اند.
• دست هاى بى جان
اما اشتباه است اگر فكر كنيم كه جلوه هاى دانش تماماً درباره عكسبردارى با نماى درشت است. سوژه برنده در رده عكسبردارى از اشخاص، اثرى به نام دست هاى مصنوعى از «اماندا ربچى» يك عكاس پزشكى در دانشگاهى در كمبريج است.دامنه كار او بسيار وسيع است. مثلاً ممكن است از او بخواهند كه از مجروحين عكس بگيرد يا اينكه براى تبليغ درباره بيمارستان عكس هايى تهيه كند. «اماندا ربچى» مى گويد: «اين براى من بيشتر يك پروژه شخصى بود. من اغلب از كنار آزمايشگاه هاى پزشكى رد مى شوم و اعضاى مصنوعى بدن را مى بينم. خيلى كنجكاو بودم كه به داخل آزمايشگاه ها بروم و از نزديك اين دست و پاهاى مصنوعى را ببينم. معمولاً استادان دانشگاه تعداد زيادى از اين دست و پاهاى مصنوعى را يك جا حمل نمى كنند. فكر كردم سوژه خنده دارى خواهد بود اگر يك استاد انبوهى از آنها را بغل كرده باشد.»
•شريك جرم


بى تناسب نمى بود اگر عكس «جيم گرينفيلد» از ميگويى كه روى دندان هاى يك ماهى جولان مى دهد در بخش عكاسى حيات وحش برنده مى شد.اما عكس او در بخش عكس هاى ماجراجويانه برنده شده است. «جيم گرينفيلد» عاشق غواصى و محيط زيست دريايى است. او عكس خود را در عمق ده مترى آب هاى ساحلى جزيره كيوراسا در درياى كارائيب گرفته است.جيم گفت «تعدادى شقايق بزرگ دريايى هست كه ماهى ها آن را ايستگاه نظافت تلقى مى كنند. اين شقايق ها زيستگاه ميگوهاى نظافتچى ريز است. در ساعات مشخصى از روز، ماهى ظاهر مى شود و با دهان باز كنار شقايق ها منتظر مى ماند. بعد ميگو قدم زنان مى آيد و توى دهان ماهى مى رود.» اين معامله اى است كه هر دو طرف آن برنده هستند: ماهى از انگل هاى لاى دندان ها خلاص مى شود و ميگو هم غذاى مفصلى نوش جان مى كند.
• سلول موذى


در رقابت هاى امسال عكسى هست كه گويى باعث جلب نظر همه بينندگان مى شود و البته اين عكس هم با ميكروسكوپ الكترونى گرفته شده است. «ان وستون» از خدمه علمى مركز تحقيقات سرطان بريتانيا است. او عكس خارق العاده اى از يك سلول سرطانى كه روى يك قطعه فيلتر كاغذى آغشته به ژل مى خزد تهيه كرده است.عكس، سلول را درحالى كه تلاش دارد به داخل يكى از منفذهاى فيلتر بخزد نشان مى دهد. وستون در اين رابطه به بى بى سى گفت: «اين سلول ها انگار هميشه مى خواهند رو به پايين حركت كنند. راحت ترين راه را پيدا مى كنند و از سوراخ پايين مى خزند.» اين عكس برنده بخش عكس هاى پزشكى و حيات شد.كليه عكس هاى جلوه هاى دانش در دو نمايشگاه كه به مرور زمان به گوشه و كنار بريتانيا سر مى زنند به نمايش درخواهد آمد.

نگاهى به خورشيدگرفتگى جزيى 11 مهر

در سايه خورشيد

شراگيم امينى

فردا مردم سرتاسر ايران مى توانند با ساده ترين ابزار رصدى شاهد آخرين كسوف قابل مشاهده در كشورمان تا چندين سال آينده باشند. منجمان آماتور در سرتاسر كشورمان ابزار رصدى مخصوص رصد خورشيد خود را آماده كرده اند تا به پيشواز خورشيد گرفتگى جزيى ۱۱ مهر بروند. ظهر فردا (دوشنبه) خورشيد روى خط واصل ماه و زمين قرار مى گيرد و حداكثر تا ۳۵ درصد از سطح خورشيد توسط ماه از ديد ساكنان كشورمان پوشيده مى شود. اين خورشيدگرفتگى كه در ايران به صورت جزيى و در كشورهاى جنوب غربى اروپا و بخشى از آفريقا به صورت حلقوى ديده خواهد شد دومين خورشيدگرفتگى سال ۲۰۰۵ ميلادى است. مسير خورشيدگرفتگى ۱۱ مهر(۳ اكتبر) در نوارى از جنوب غربى اروپا شامل كشورهاى پرتغال و اسپانيا و در قاره آفريقا در ليبى، سودان، كنيا و چند كشور ديگر آفريقايى گذر خواهد كرد. در اين نوار، كسوف به صورت حلقوى ديده خواهد شد و در مناطق دو سوى نوار مسير كه شامل غرب آسيا، خاورميانه، شبه جزيره هند و كشورهاى آفريقايى است كسوف به صورت جزيى ديده خواهد شد.
كسوف به گرفت خورشيد گفته مى شود. گرفت كامل خورشيد در هنگامى رخ مى دهد كه ماه (ماه نو) از يك نقطه تقاطع مدار خود عبور كند. در اين زمان اگر اندازه ظاهرى ماه بزرگ تر از اندازه ظاهرى خورشيد باشد هنگام عبورش از مقابل خورشيد، روى خورشيد كاملاً پوشانده مى شود و كسوف كامل رخ مى دهد. اما اگر اندازه ظاهرى ماه مقدارى كوچك تر از خورشيد باشد پهنه باريكى از خورشيد در حول ماه حلقه مى زند. در اين هنگام گرفت حلقوى خورشيد اتفاق مى افتد. در هنگامى كه خورشيد كاملاً روى خط واصل ماه و زمين قرار دارد تنها قسمتى از خورشيد پوشيده مى شود. بيننده زمينى در آن زمان شاهد يك كسوف جزيى خواهد بود. در كسوف جزيى قسمتى از خورشيد همچون يك طالبى كه قسمتى از آن گاز بزرگى زده شده است ديده مى شود. آسمان منطقه اى كه در آن كسوف جزيى رخ مى دهد همچون كسوف كامل، تاريك نخواهد شد و تنها مقدار كمى از ميزان تابش نور خورشيد كاسته خواهد شد و تنها با عينك هاى مخصوص خورشيدگرفتگى و يا تلسكوپ هاى داراى فيلتر مايلار(مخصوص رصد خورشيد) مى توان شاهد آن بود.
حداكثر درصد كسوف جزيى ۱۱ مهر در ايران ۳۵ درصد است. هرچه به سمت غرب ايران برويم كسوف با درصد گرفت بيشترى و در مدت زمان طولانى ترى ديده خواهد شد. بهترين موقعيت براى مشاهده اين گرفت براى ساكنان غرب كشور و به طور اخص ساكنان جنوب غرب كشور است. ساكنان استان هاى خوزستان، بوشهر، كهكيلويه و بويراحمد و غرب استان فارس گرفت را با بيش از ۳۰ درصد خواهند ديد. به طور متوسط، گرفت در ايران ۲ ساعت طول مى كشد و اوج آن ساعت ۲ بعد از ظهر است. به علت فواصل زمانى اى كه بين تمامى نقاط زمين وجود دارد زمان گرفت جزيى در مناطق مختلف كشورمان نيز متفاوت از هم خواهد بود. زمان آغاز كسوف جزيى ۱۱ مهر به وقت مركز ايران ساعت سيزده و پنج دقيقه و پايان آن پانزده و هشت دقيقه بعد از ظهر است. در تهران ساعت ۲۵/۱۲ دقيقه ظهر كسوف جزيى آغاز مى شود و دقايقى پيش از ساعت ۱۴ گرفت جزيى به اوج خود مى رسد و در ساعت ۲۹/۱۴ دقيقه پايان مى يابد. درصد گرفت در استان تهران بين ۲۰ درصد تا ۲۵ درصد است. در غربى ترين شهرهاى كشورمان كسوف جزيى حداقل در ساعت ۱۲ ظهر آغاز و در شرقى ترين شهرهاى كشورمان در ساعت ۱۶ بعد از ظهر پايان مى يابد.
در جدول ذيل ساعت شروع و پايان كسوف جزيى در برخى از شهرهاى كشور آمده است.
• خط مسير كسوف
كسوف حلقوى سوم اكتبر(۱۱ مهر) دومين و آخرين كسوف سال ۲۰۰۵ ميلادى است كه در نيم كره شرقى زمين قابل مشاهده است. اين كسوف در ساعت ۴۱/۸ به وقت UT (زمان جهانى) از شمال درياى آتلانتيك شروع مى شود. در ساعت ۵۱/۸ UT كسوف به سواحل اسپانيا و پرتغال مى رسد. در اين هنگام كسوف در محورى به عرض ۱۹۵ كيلومتر در زمين ديده مى شود. در ساعت ۵۶/۸ UT كسوف به مادريد مى رسد. در مادريد كسوف حلقوى با ۹۰ درصد گرفت خورشيد به مدت چهار دقيقه و يازده ثانيه ديده مى شود. كمى دورتر در شهر والنسيا زمان كسوف حلقوى با زمانى كمتر به مدت ۳۸/۳ ثانيه توسط ساكنان آن مناطق ديده مى شود.
پس از مشاهده كسوف در غرب درياى مديترانه، در ساعت ۰۵/۹ UT ساكنان شهر ساحلى الجزيره پايتخت كشور الجزاير اولين مردمان قاره آفريقا هستند كه به مدت سه دقيقه و پنجاه و يك ثانيه شاهد كسوف حلقوى خواهند بود و سپس ساكنان مناطق مركزى و جنوبى تونس و مركزى ليبى شاهد كسوف حلقوى خواهند بود. شمال چاد و مركز سودان مناطق بعدى هستند كه در محور كسوف قرار دارند. اما در سودان كسوف حلقوى در بيشترين زمان نسبت به ديگر مناطق (۴ دقيقه و ۳۱ ثانيه) ديده خواهد شد. زمان شروع كسوف در مركز سودان ساعت ۳۱/۱۰ صبح خواهد بود. پس از سودان كسوف حلقوى به صحراى اتيوپى، شمال كنيا، شمال سومالى و در نهايت به اقيانوس هند خواهد رسيد و در ساعت ۲۲/۱۲ UT پايان خواهد يافت. مدت زمان كسوف از شمال درياى آتلانتيك تا اقيانوس هند در مجموع بيش از ۳ ساعت و چهل دقيقه است كه مسيرى در حدود ۱۴۱۰۰ كيلومتر را مى پيمايد. در ايران و كليه كشورهايى كه در حومه دو طرف خط مسير كسوف قرار دارند گرفت حلقوى به صورت جزيى و با درصدهاى مختلف ديده مى شود. هر چند تنها ۳۵ درصد از خورشيد در آسمان ايران گرفته خواهد شد اما دوستداران زيبايى هاى آسمان هرگز چنين فرصتى را از دست نمى دهند و در انتظار اين پديده زيبا هستند. لازم به ذكر است كه منجمانى از كشورمان براى رصد كسوف حلقوى عازم چند كشور در خط نوار كسوف شده اند تا بتوانند كسوف را با حداكثر درصد گرفت مشاهده كنند.
• مرد كسوف
فرد اسپناك اخترشناس مركز فضايى گادِرد ناسا (سازمان فضايى ايالات متحده) بيش از سه دهه است كه به رصد خورشيدگرفتگى هايى مى پردازد كه در مناطق مختلفى از زمين رخ مى دهد. اسپناك كه معروف به «مردكسوف»(MrEclipse) است از سال ۱۹۷۰ تاكنون ۱۹ كسوف كلى خورشيد را مشاهده كرده است. او بولتن هايى را كه حاوى اطلاعات فراوانى درباره خورشيدگرفتگى در مناطق مختلف است براى ناسا تهيه مى كند. اسپناك كه براى مشاهده كسوف به بهترين نقطه براى رصد كسوف سفر مى كند، اين بار نيز به همراه تعدادى از منجمان و دوستداران كسوف به مادريد پايتخت اسپانيا مى رود تا گرفت حلقوى خورشيد را در سوم اكتبر(۱۱مهر) مشاهده كند. درباره «مرد كسوف» و فعاليت هايى كه در طول بيش از ۳۰ سال در زمينه خورشيد گرفتگى انجام داده است در آينده به صورت يك مقاله مجزا برايتان خواهيم گفت. اما ممكن است اين سئوال برايتان پيش آمده باشد كه چرا اين كارشناس بزرگ خورشيدگرفتگى در بين كشورهايى كه در محور كسوف حلقوى قرار دارد مادريد را براى رصد كسوف انتخاب كرده است. مادريد پايتخت كشور اسپانيا به همراه چندين كشور ديگر در نوار مسير كسوف قرار دارد. آن چه كه اين منطقه را از ديگر نقاط مسير كسوف مجزا مى كند امنيت و راحتى سفر به اين كشور اروپايى است. كشور سودان كه از بهترين مناطق براى مشاهده كسوف حلقوى ۱۱ مهر است و حتى مدت زمان كسوف در آن جا ۲۰ ثانيه بيشتر از مادريد است به علت شرايط بحرانى و جنگ زده اى كه دارد از لحاظ مسائل امنيتى، متاسفانه به هيچ وجه منطقه مناسبى براى رصدگران كسوف نيست. كشور ليبى از ديگر كشورهايى است كه در مسير كسوف حلقوى قرار دارد و به دليل شرايط سياسى ميزبان رصدگران كمترى نسبت به كشورهايى همچون پرتغال و اسپانيا خواهد بود. كشورهايى همچون كنيا، چاد، سومالى و تونس نيز هر كدام به ترتيب داراى مشكلاتى از لحاظ دورى، نبود امنيت و همچنين مدت زمان كمتر گرفت خورشيد هستند.
• توصيه هايى براى رصد خورشيد
خورشيد را نبايستى هيچ گاه به طور مستقيم نگاه كرد زيرا اشعه خورشيد در صورت رسيدن به درون چشمانتان به آن آسيب رسانده و حتى باعث نابينايى آن خواهد شد. رصد ايمن خورشيد (و خورشيدگرفتگى) به چند روش ممكن است. تلسكوپ خود را به صافى مخصوص خورشيدى (كه در دهانه تلسكوپ نصب مى شود) مجهز كنيد تا بتوانيد بدون نگرانى از آسيب رساندن اشعه خورشيد به چشمانتان، خورشيد را از چشمى تلسكوپتان نگاه كنيد. روش ديگر مشاهده، انداختن تصوير خورشيد بر كاغذ، مقوا و يا پرده سفيد رنگى در مقابل چشمى تلسكوپ است. با اين روش نه تنها خودتان بلكه افراد ديگر نيز مى توانند به همراه شما خورشيد و لحظات كسوف جزيى را به طور كامل مشاهده كنند. براى انجام صحيح اين كار لازم است كاغذ يا پرده سفيد را در سايه نصب كنيد تا خورشيد در آن مشخص شود. روش ديگر استفاده از چشمى هاى الكترونيكى، دستگاه ويدئو پروژكتور يا دوربين CCD و يك مانيتور بزرگ است. در اين حالت تصوير تلسكوپ از طريق ابزار الكترونيكى نصب شده به نمايش دهنده منتقل مى شود كه اگر يك دستگاه ويدئو پروژكتور هم داشته باشيد، مى توانيد تصوير بزرگى از سطح خورشيد را روى پرده بيندازيد. اما راحت ترين و ساده ترين راه رصد شخصى خورشيد، استفاده از عينك هاى مخصوص رصد خورشيد است كه با آن مى توانيد خورشيد گرفتگى را مشاهده كنيد. دقت داشته باشيد كه عينك رصدى شما استانداردهاى لازم را داشته باشد و تنها خورشيد را بتوانيد ببينيد و هيچ نور ديگرى از عينك خورشيدى شما وارد نشود. در طول مدت كسوف و يا هر زمان ديگرى كه با اين روش هاى ذكر شده به رصد خورشيد مى پردازيد مراقب باشيد كسى سهواً از چشمى تلسكوپى كه در دهانه آن صافى مخصوص خورشيد نيست به خورشيد نگاه نكند.
• خورشيد گرفتگى جزيى بعدى
آخرين گرفت كامل خورشيد در ايران در مرداد ۱۳۷۸ رخ داد. در اواخر اسفند سال ۱۴۱۲ كسوف كامل بعدى در ايران رخ خواهد داد. در طول اين ۳۴ سال كه كسوف كامل ديگرى در كشورمان ديده نخواهد شد تنها چند گرفت جزيى رخ خواهد داد. پس كسوف جزيى فردا فرصت بسيار مناسبى براى مشاهده يكى از جذاب ترين پديده هاى طبيعى آسمان خواهد بود. اما در نهم فروردين سال ۱۳۸۵ كسوف كلى رخ خواهد داد. البته اين كسوف در ايران به صورت جزيى ديده مى شود اما در مناطق شمال غربى كشورمان درصد گرفت خورشيد حتى به ۹۰ درصد خواهد رسيد. در همسايه غربى ما تركيه اين كسوف به صورت كلى قابل مشاهده است. اين زمان فرصت بسيار مناسبى خواهد بود تا دوستداران آسمان شب كشورمان بتوانند با سفر به مناطق جنوب غربى اين كشور همسايه، شاهد تاريكى آسمان روز به مدت ۵/۳ دقيقه باشند.
• به پيشواز خسوف ۲۵ مهر
دو هفته پس از كسوف جزيى ۱۱ مهر دوست داران آسمان شب شاهد پديده جذاب نجومى ديگرى خواهند بود. دوشنبه ۲۵ مهر (۱۲ رمضان) ماه گرفتگى نيم سايه اى در مناطق شرقى كشور مان ديده خواهد شد. ساكنان مناطق مرزى و حومه آن در شرق كشور مى توانند اين خسوف نيم سايه اى را كه تا حداكثر ۵۰ درصد از ماه را در سايه فرومى برد در غروب روز ۲۵ مهرماه مشاهده نمايند. در اين باره مقاله اى را برايتان آماده كرده ايم كه در روزهاى پيش از خسوف تقديمتان خواهيم كرد.
كسوف جزيى فردا را با ابزار مناسب رصد خورشيد مشاهده كنيد تا با سلامت كامل بتوانيد در سال هاى آينده نيز شاهد چنين پديده زيبايى باشيد.
www.MrEclipse.com
www.sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse
روزنامه شرق

اشتراك جفت در خفاش مادر و دختر

خاله يا خواهر ناتنى

لورى واليگرا
ترجمه: زينب همتى

اين تصور كه مادر و دختر، و احتمالاً حتى مادربزرگ، به دنبال يك جفت يكسان باشند براى تعداد زيادى از ما انسان ها منزجر كننده است. اما براى خفاش نعل اسبى بزرگ ماده، شريك بودن در يك جفت توليد مثل كننده قوى تضمين كننده تولد نوزادان سالم و تقويت كننده گروه اجتماعى است. غالب خفاش هاى نعل اسبى بزرگ ماده (Rhinolophus ferrumequinum) در طول زندگى خود به دفعات جفت گيرى كرده و اين عمل را نيز با يك نر ويژه انجام داده اند. اين بدان معناست نوزادانى كه در فصول مختلف توليد مثلى متولد مى شوند بسيار شبيه يكديگر خواهند بود. علاوه بر اين پژوهشگران معتقدند كه نوزادان دختر مادرشان را تا مكان هاى جفت گيرى تعقيب كرده و سعى مى كنند با همان خفاش نرى جفت گيرى كنند كه مادرشان با او جفت گيرى مى كند. «استفان روسيتر» جانورشناس گروه زيست شناسى دانشگاه كوئين مرى لندن معتقد است مشترك بودن جفت هاى جنسى موجب استحكام پيوندهاى اجتماعى شده و از طرفى سطوح همكارى را در يك كلنى خفاش افزايش مى دهد. به گفته «روسيتر»: «اين ماده ها هستند كه جفت هاى خود را انتخاب مى كنند. اما ما هنوز نمى دانيم آنها اين كار را چگونه صورت مى دهند، چگونه اين اطلاعات را به نوزادان دختر خود منتقل مى كنند، يا چگونه از درون گشن گيرى اجتناب مى كنند؟» اشتراك جفت در ميان خفاش ها مى تواند موجب ايجاد تعدادى روابط گيج كننده شود. در مواردى آزمايش هاى ژنتيكى نشان داده اند كه يك خفاش ماده و خاله ناتنى اش، خواهرانى ناتنى هستند كه از طرف پدر يكى مى باشند.
• كاخ خفاش ها
خفاش هاى نعل اسبى بزرگ به دليل شبيه بودن بينى خود به نعل اسب به اين اسم معروف شده اند. در اين خفاش ها بينى به شكل چينى پوستى است كه برگه بينى ناميده مى شود. اين برگه ها به خفاش ها در رديابى صدا كمك شايانى مى كنند. طول اين خفاش ها ۷ سانتى متر، وزنشان حدود ۳۴ گرم و فاصله ميان دو نوك بال در آنها تا ۴۰ سانتى متر مى رسد. به گفته «بروك فنتون» پروفسور زيست شناسى از دانشگاه اونتاريوى غربى: «هر خفاش نعل اسبى ماده در هر آبستنى تنها يك نوزاد به دنيا مى آورد. از طرفى خفاش هاى ماده هر ساله توليد مثل نمى كنند. اما از آنجا كه اين خفاش ها مى توانند تا ۳۰ سال عمر كنند بنابراين احتمال دارد ۵ نسل از ماده ها با خانواده هاى مشابهى از خفاش هاى ماده اى كه با يكديگر هيچ ارتباطى ندارند در زير يك سقف زندگى كنند.
خفاش هاى نعل اسبى ماده اى كه «روسيتر» بررسى كرد در ساختمانى متروكه در «وودچستر» واقع در جنوب غربى انگلستان زندگى مى كردند. از آنجا كه اين ساختمان نيمه كاره رها شده بود خفاش هاى ماده اين امكان را يافته بودند كه در آنجا مستقر شده و به بزرگ كردن نوزادان خود مشغول شوند. خفاشان نر، جداگانه و در غارى در نزديكى اين ساختمان متروكه زندگى مى كردند. ماده ها تنها در فصول جفت گيرى به اين غار رفته و با نر دلخواه خود جفت گيرى مى كردند. «روسيتر» و هم گروهى هايش بين سال هاى ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ از اين خفاش ها نمونه بردارى كرده (نمونه بردارى از اين خفاش ها معمولاً با به دام انداختن آنها در تور صورت مى گرفت) و نمونه هايى از پوست بال اين خفاش ها را جمع آورى كردند. در آن زمان دانشمندان قادر بودند ۱۹ ژن مختلف را در يك گروه مشتمل بر ۴۵۲ خفاش كه شامل خفاش هاى مادر، نوزادان و پدران بودند، مورد تجزيه و تحليل قرار دهند. پژوهشگران پس از تجزيه و تحليل ژنتيكى نمونه هاى جمع آورى شده توانستند مادر ۳۷۱ خفاش و پدر ۲۳۲ خفاش را شناسايى كنند. پژوهشگران همچنين توانستند جفت هاى توليدمثل كننده را شناسايى كنند. مطالعات تكميلى نشان داد كه جفت گيرى خفاش هاى ماده با نرها به صورت تصادفى نبوده و ماده ها تنها با نرهاى ويژه اى جفت گيرى مى كنند. اين يافته ها دلالت بر اين مسئله دارد كه ماده ها و نوزادان دختر آنها در فصل جفت گيرى يك نر را انتخاب مى كنند و براى جفت گيرى هاى بعدى نيز به سمت او مى روند. به اعتقاد «روسيتر» خفاش ها در ديگر نقاط جهان بسيار كم مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته اند و همين مسئله باعث شده كه اطلاعات ناچيزى در مورد رفتار جفت گيرى خفاش ها وجود داشته باشد؛ ممكن است خفاش هاى ديگر نيز عادات جفت گيرى مشابه با خفاش نعل اسبى بزرگ داشته باشند. «گرى مك كراكن» پروفسور بوم شناسى و زيست شناسى تكاملى دانشگاه تنسى نيز با اين عقيده موافق است. او مى گويد ممكن است خفاش هاى ديگر نيز به همين شيوه عمل كنند. اطلاعات ژنتيكى مربوط به خفاش نعل اسبى بزرگ بسيار زياد است. اما بررسى صورت گرفته تنها نوك يك قله يخى است. هنوز معلوم نشده است كه چرا و چگونه خفاش هاى ماده، نرهاى بالقوه خود را انتخاب مى كنند. هم «روسيتر» و هم «مك كراكن» معتقدند كه آنها اين كار را با كمك بوى خفاش نر انجام مى دهند. چرا كه نرها قلمرو اطراف خود را با مايع روغنى كه از گونه هايش خارج مى شود، علامت گذارى مى كند. «فنتون» معتقد است كه بررسى صورت گرفته توسط «روسيتر» بسيار مهم است چرا كه مدت زمان زيادى صرف آن شده و از طرفى اطلاعات ژنتيكى به دست آمده در اين زمينه نيز بسيار زياد است. علاوه بر اين او موافق است كه اين مطالعه اطلاعات زيادى در مورد رفتارهاى جفت گيرى خفاش ها به دست نمى دهد. وى مى گويد: «به عنوان مثال ما نمى دانيم كه آيا در غار خفاش ماده با نرهاى مختلفى آميزش مى كند يا خير؟» «روسيتر» از دوربينى براى زير نظر قرار دادن ماده ها در درون ساختمان متروكه استفاده مى كند اما او تاكنون موفق نشده است از وسيله اى براى مشاهده جفت گيرى واقعى خفاش ها درون غار استفاده كند. اما او به وفادار بودن به همسر در خفاش ها معتقد است زيرا مى گويد كه من و همكارانم مى ديديم كه خفاش هاى ماده هر سال به همان مكان جفت گيرى سال قبل خود باز مى گشتند. علاوه بر اين مايع منى خفاش هاى نر پس از جفت گيرى منعقد شده و پلاكى را در دهانه واژن خفاش هاى ماده تشكيل مى دهد. اين پلاك تا زمان آبستنى خفاش ماده باقى مانده و از جفت گيرى احتمالى ماده با نرهاى ديگر جلوگيرى مى كند.
NationalGeographic.com,sep.2005

تاريخچه فيزيک

تعريف
فیزیک از واژه یونانی physikos به معنی « طبیعی» و physis به معنی « طبیعت» گرفته شده است. پس فیزیک علم طبیعت است به عبارتی در عرصه علم پدیده های طبیعی را بررسی می کند.

علم فیزیک
علم فیزیک رفتار و اثر متقابل ماده و نیرو را مطالعه می کند.مفاهیم بنیادی پدیده های طبیعی تحت عنوان قوانین فیزیک مطرح می شوند.این قوانین به توسط علوم ریاضی فرمول بندی می شوند به طوریکه قوانین فیزیک و روابط ریاضی با هم در توافق بوده و مکمل هم هستند.و دو تایی قادرند کلیه پدیده های فیزیکی را توصیف نمایند.
ادامه مطلب را در بخش مقالات کانون دانش بخوانيد: