آنچه نمى دانيم

دونالد كندى،كالين نورمن
ترجمه:زينب همتى

در دنياى دانش امروزى از مطالعه ذرات سلولى گرفته تا كهكشان ها عادت بر اين است كه كشف وقايع نوين با اهميت همراه باشد. با اين شيوه علمى اقدامات پژوهشى همواره از اين ديدگاه مورد قضاوت قرار مى گيرند كه تا چه حد بر اندوخته هاى علمى بشر مى افزايند. به رغم اين رويه علمى اين شماره نشريه «ساينس» اختصاص به «نادانسته» ها دارد. مراد از نادانسته ها آن دسته از معماهايى است كه براى مدت هاى طولانى توجه انسان را به خود جلب كرده است ولى به رغم تلاش هاى علمى اين معماها همچنان بى پاسخ مانده است. از اين رو «هيات تحريريه ارشد»، «هيات تحريريه بازبينى علمى»، افراد و نويسندگان ما در مورد «خلاء»هاى علمى موجود در ديسيپلين هاى مختلف مورد سئوال قرار گرفتند. سپس مقرر شد كه ۲۵ «نادانسته» بزرگ انتخاب و سئوالات اساسى در مورد آنها مطرح شود. ولى هنگامى كه پاسخ افراد متفاوت دريافت شد ما به سرعت متوجه شديم كه تعداد واقعى معماهاى بزرگ علمى بسيار بيشتر از ۲۵ تا است. يك ارزيابى سريع ما را به رقم ۱۲۵ رساند كه از قضا برابر بود با سالروز نشريه «ساينس». بنا براين به عنوان مقدمه اى بر اين شماره «ساينس» كه در ۱۲۵مين سالروز اين نشريه منتشر مى شود لازم است اين نكته را روشن كنيم كه اين شماره به مشكلات اجتماعى كه پاسخ علمى خود را دريافت كرده باشند مربوط نمى شود. به همين ترتيب اين شماره نشريه چيزى در مورد دستاوردهاى آتى علمى نخواهد داشت. اين شماره نشريه بر خلاف رويه ۱۲۵ ساله نشريه اختصاص دارد به نادانسته هاى بزرگ علمى كه معمولاً توسط خود دانشمندان مطرح شده است. اين سئوالات يا معماها فرصت هاى علمى اند كه هنوز كسى قادر به استفاده از آنها نشده است. از ميان اين ۱۲۵ سئوال مقدمتاً ۲۵ سئوال گزينش شدند. اين گزينش بر اساس گستردگى و همچنين امكان تاثير آنها بر ساير ديسيپلين هاى علمى صورت پذيرفت. پاسخ به برخى از اين معماها اثرات آنى و گسترده اى به جا مى گذارد. براى نمونه اين معما كه تركيب كهكشان ها از چه عناصرى تشكيل مى شود مورد توجه ديسيپلين هاى علمى متفاوتى است. سئوالات ديگرى نظير اينكه آيا ممكن است يك واكسن واقعى و موثر براى بيمارى «ايدز» پيدا شود، تاثيرات گسترده اجتماعى از خود به جا مى گذارد. به همين ترتيب اين سئوال كه دى اكسيدكربن توليد شده در فرآيندهاى صنعتى تا چه حد موجب گرم شدن زمين مى شود تاثير فراوانى بر استراتژى توسعه صنعتى انسان خواهد داشت. برخى از اين سئوالات مثل «انرژى تاريك» جديدند. برخى ديگر مثل چگونگى ترميم اعضا در دوزيستان بيش از صد سال است كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند.نشريه الكترونيكى ديگرى وابسته انتشارات «ساينس» نيز شماره مخصوصى به مناسبت ۱۲۵مين سال انتشار اين نشريه فراهم كرده است. اين شماره مخصوص، اختصاص به پيرى دارد (www.sageke.org). در اين شماره مباحث بااهميتى در مورد پيرى مورد بحث قرار مى گيرد. سايت ديگرى نيز چگونگى اطلاع رسانى سلولى را برگزيده است. در اين سايت كه به (www.stke.org) معروف است مقالات كلاسيكى كه تاثيرى ژرف در زمينه اطلاع رسانى سلولى داشته اند مورد بحث قرار مى گيرند. سايت ديگر موسوم به «موج بعدى علم» (www.nextwave.org) به زندگينامه دانشمندانى مى پردازد كه تمامى عمر خود را صرف كلنجار رفتن با سئوالات علمى كرده اند كه نهايتاً نيز توانسته اند پاسخى براى آنها پيدا كنند. ما مطمئنيم كه ۱۲۵ نادانسته مطرح شده در اين ويژه نامه تنها بخش كوچكى از پرسش هايى است كه در دنياى علم مطرح بوده و هنوز پاسخى براى آنها پيدا نشده است. بنابراين از شما درخواست مى كنيم به يارى ما بيائيد و نظرات خود را در خصوص ۱۲۵ سئوال مطرح شده توسط ما و هر آنچه كه ما از قلم انداخته ايم در سايت ويژه «ساينس» كه مختص اين ويژه نامه طراحى شده است، www.sciencemag.org/sciext/eletters/125th، مطرح كنيد. در پايان بر خود لازم مى بينيم كه از شما به خاطر مطرح كردن پرسش هايى كه مدت زمانى است دغدغه ذهنى شما بوده و زمان زيادى را نيز صرف يافتن جواب براى آنها كرده ايد، پوزش بخواهيم.
شرق آنلاين