عكس هايى كه رنگ علم مى گيرند

جلوه هاى دانش



بى بى سى: عكسى كه از نزديك از يك دانه فلفل و بلور نمك دريا برداشته شده بود جايزه مسابقه عكاسى «جلوه هاى دانش» امسال را برد.«ديويد مك كارتى» از دانشكده داروسازى دانشگاه لندن كه عكس برنده جايزه را با استفاده از ميكروسكوپ الكترونى بسيار دقيق (اس اى ام) گرفته است، مى گويد كه تهيه اين عكس ها يك كار تفريح آميز براى او بوده است.در اين مسابقه كه با كمك مالى موسسه نووارتيس و روزنامه بريتانيايى ديلى تلگراف برگزار شده است از تركيب هاى متفاوتى از تصاوير، از تكنيكى گرفته تا تجسمى استفاده شده است. «ديويد مك كارتى» مى گويد كه او معمولاً از دستگاه گرانقيمت و حساس خود براى ماموريت هاى مهمتر استفاده مى كند. اما بعضى وقت ها بدش هم نمى آمد كه با استفاده از اين دستگاه براى دوستانش كارت كريسمس درست كند.
«آدام هارت ديويس» مجرى برنامه تلويزيونى دانش مى گويد هيات داوران در تصميم انتخاب عكس نمك و فلفل به عنوان برنده جايزه تقريباً متفق القول بودند. آقاى ديويس مى گويد آدم آرزو مى كرد كه اى كاش خودش اين عكس را گرفته بود ولى البته هر كسى نمى تواند چنين عكس بگيرد چون بايد ميكروسكوپ الكترونى با دقت بسيار زياد داشته باشد. اما همين كه شخص يك چنين احساسى مى كند، نشان مى دهد كه اين عكس بسيار عالى است.در سال هاى اخير عكس هايى كه با ميكروسكوپ هاى الكترونى گرفته مى شوند بسيارى از جوايز جلوه هاى دانش را به خود اختصاص داده اند. ميكروسكوپ الكترونى نوعى ميكروسكوپ است كه براى بزرگنمايى اشياى بى نهايت كوچك به جاى نور از الكترون استفاده مى كند.جزئيات اين عكس ها شگفت آور است ولى چيزى كه ممكن است عده زيادى ندانند اين است كه اين عكس ها در اصل سفيد و سياه هستند و رنگ هاى مختلف بعداً به آن اضافه شده است.در عكس برنده جايزه يكى از همكاران «ديويد مك كارتى» در دانشگاه لندن رنگ نارنجى را به عنوان اشاره به خورشيد به دانه فلفل اضافه كرده است چرا كه هم فلفل و هم خورشيد احساس داغى به آدم مى دهند. بلور نمك را به دليل اينكه منشاء آن دريا است رنگ آبى زده اند.
• دست هاى بى جان
اما اشتباه است اگر فكر كنيم كه جلوه هاى دانش تماماً درباره عكسبردارى با نماى درشت است. سوژه برنده در رده عكسبردارى از اشخاص، اثرى به نام دست هاى مصنوعى از «اماندا ربچى» يك عكاس پزشكى در دانشگاهى در كمبريج است.دامنه كار او بسيار وسيع است. مثلاً ممكن است از او بخواهند كه از مجروحين عكس بگيرد يا اينكه براى تبليغ درباره بيمارستان عكس هايى تهيه كند. «اماندا ربچى» مى گويد: «اين براى من بيشتر يك پروژه شخصى بود. من اغلب از كنار آزمايشگاه هاى پزشكى رد مى شوم و اعضاى مصنوعى بدن را مى بينم. خيلى كنجكاو بودم كه به داخل آزمايشگاه ها بروم و از نزديك اين دست و پاهاى مصنوعى را ببينم. معمولاً استادان دانشگاه تعداد زيادى از اين دست و پاهاى مصنوعى را يك جا حمل نمى كنند. فكر كردم سوژه خنده دارى خواهد بود اگر يك استاد انبوهى از آنها را بغل كرده باشد.»
•شريك جرم


بى تناسب نمى بود اگر عكس «جيم گرينفيلد» از ميگويى كه روى دندان هاى يك ماهى جولان مى دهد در بخش عكاسى حيات وحش برنده مى شد.اما عكس او در بخش عكس هاى ماجراجويانه برنده شده است. «جيم گرينفيلد» عاشق غواصى و محيط زيست دريايى است. او عكس خود را در عمق ده مترى آب هاى ساحلى جزيره كيوراسا در درياى كارائيب گرفته است.جيم گفت «تعدادى شقايق بزرگ دريايى هست كه ماهى ها آن را ايستگاه نظافت تلقى مى كنند. اين شقايق ها زيستگاه ميگوهاى نظافتچى ريز است. در ساعات مشخصى از روز، ماهى ظاهر مى شود و با دهان باز كنار شقايق ها منتظر مى ماند. بعد ميگو قدم زنان مى آيد و توى دهان ماهى مى رود.» اين معامله اى است كه هر دو طرف آن برنده هستند: ماهى از انگل هاى لاى دندان ها خلاص مى شود و ميگو هم غذاى مفصلى نوش جان مى كند.
• سلول موذى


در رقابت هاى امسال عكسى هست كه گويى باعث جلب نظر همه بينندگان مى شود و البته اين عكس هم با ميكروسكوپ الكترونى گرفته شده است. «ان وستون» از خدمه علمى مركز تحقيقات سرطان بريتانيا است. او عكس خارق العاده اى از يك سلول سرطانى كه روى يك قطعه فيلتر كاغذى آغشته به ژل مى خزد تهيه كرده است.عكس، سلول را درحالى كه تلاش دارد به داخل يكى از منفذهاى فيلتر بخزد نشان مى دهد. وستون در اين رابطه به بى بى سى گفت: «اين سلول ها انگار هميشه مى خواهند رو به پايين حركت كنند. راحت ترين راه را پيدا مى كنند و از سوراخ پايين مى خزند.» اين عكس برنده بخش عكس هاى پزشكى و حيات شد.كليه عكس هاى جلوه هاى دانش در دو نمايشگاه كه به مرور زمان به گوشه و كنار بريتانيا سر مى زنند به نمايش درخواهد آمد.