شبكه اى از جنس بدن انسان

ترجمه: على عبدالمحمدى


شبكه هاى داده ها مى توانند انواع و اقسام گوناگونى داشته باشند. آنها مى توانند با استفاده از برج هايى كه پرچم هاى رنگارنگ بر فرازشان آويخته شده، كبوترهاى نامه بر، پالس هاى الكتريكى عبوركننده در امتداد سيم ها يا تشعشعات فوق العاده ليزرى در امتداد فيبرهاى نورى ساخته شوند. اما شايد عجيب تر از همه ايده استفاده از خود بدن انسان به عنوان يك شبكه باشد. اگرچه عجيب به نظر مى رسد، اما سيستم هايى كه از بدن انسان براى ايجاد ارتباط بين اسباب گوناگون استفاده مى كنند هم اكنون در دسترس قرار دارند و حتى مى توانند كاملاً سودمند باشند.پيشگام اين راه، يك غول صنعتى ژاپنى به نام ماتسوشيتا است. سپتامبر پيش، «سيستم ارتباطى لامسه اى» با شعار «انتقال داده ها از طريق نوك انگشتان» توسط مسئولان اين شركت به كار انداخته شد. اين سيستم به بيان ساده به كاربران خود اجازه مى دهد تا با لمس يك دستگاه (Device) اطلاعات لازم را از حافظه آن برداشت كنند. اين اطلاعات سپس در يك دستگاه جمع و جور كه بر روى يك دستبند قرار گرفته است ذخيره مى شود و در صورت تمايل كاربر با لمس يك دستگاه ديگر به حافظه آن انتقال مى يابد. جريانات بسيار ضعيف براى انتقال داده ها در سراسر سطح پوست مورد استفاده قرار مى گيرند و سرعت انتقال فقط ۷/۳ كيلوبيت بر ثانيه است كه بسيار آهسته تر از سرعت آن در يك مودم شماره گير (Dial-up modem) ارزيابى مى شود.حتى با وجود اين، يك كارخانه ژاپنى به نام «تارائوكا سيكو» كه سرمايه گذارى روى دستگاه هاى اندازه گيرى را سرلوحه اهداف خويش قرار داده است تركيب فناورى ياد شده را در خطوط توليد ترازو، ثبت كننده و چاپگر الكترونيكى اش وارد كرده است. اين سيستم ها با توانايى ورود داده ها بدون فشار دادن كليد عملاً مورد استقبال فروشنده هايى قرار گرفته اند كه با كالاهاى حجيم از قبيل تكه هاى بزرگ گوشت و ماهى سر و كار دارند و الصاق باركد را براى تسهيل شناسايى آنها مناسب نمى بينند. اين فناورى به طور آزمايشى در چند انبار ماتسوشيتا مورد بهره بردارى قرار گرفته است، ضمن اينكه سخنگوى شركت از اميدهاى فراوان مسئولان آن براى استعمال بيشتر اين فناورى در آينده مى گويد. ماتسوشيتا قصد دارد تا همه مدارات لازم را تا پايان امسال بر روى يك تراشه واحد خلاصه كند.
• امنيت در اولويت قرار دارد
Skinplex سيستم مشابه ديگرى است كه توسط يك شركت تازه كار آلمانى به نام Ident Technology با هدف استعمال در كاربردهاى امنيتى طراحى شده است. شما دستگاهى با يك كد شناسايى منحصر به فرد را كه مثلاً در ساعت يا عينك تان جاسازى شده است با خود حمل مى كنيد. اين كد به محض اينكه شما يك دريافت كننده Reciever) ) را كه مثلاً درون درب يك خودرو كار گذاشته شده است لمس مى كنيد از طريق پوست تان انتقال مى يابد. به گفته «استفان دونات» كارمند Ident Technology شيوه نوين انتقال داده ها از طريق بدن انسان در قياس با يك فوب كليدى بى سيم از امنيت بيشترى برخوردار است، زيرا سيگنال ها يا همان علائم رها شده در فضا به هيچ وجه توسط يك دستگاه استراق سمع در همان نزديكى ها قابل تجسس نخواهند بود. از اين رو، معضل تأمين امنيت در سيستم هاى ارتباطى با توسل به اين فناورى تا حد قابل ملاحظه اى برطرف خواهد شد.علاوه بر مزاياى امنيتى بالقوه، انتقال داده ها از دستگاهى به دستگاه ديگر از طريق پوست كاربر عملاً معضل تداخل امواج راديويى را نيز به موازات گسترش ساير ابزارآلات «شبكه شخصى» كه بر فناورى هاى داير بى سيم Wi-Fi و Bluetooth استوارند به حاشيه مى راند. با تمام اين اوصاف، چرا استقبال چندانى از اين فناورى به عمل نيامده است؟ چند دليل براى اين وجود دارد كه يكى از آنها تازه بودن فناورى مورد اشاره است. به عنوان مثال، غول كامپيوترى Microsoft تازه در ژوئن سال گذشته توانست امتياز انحصارى آن را براى انتقال داده ها از طريق پوست به دست آورد. معضل ديگر، نياز اين فناورى به برقرارى تماس مستقيم با اسباب گوناگون است. فرستادن موسيقى به مجموعه اى از هدفون ها از طريق پوست عملاً امكانپذير است، اما بدين معنا است كه دستگاه پخش كننده موسيقى بايد توسط پوست لمس شود. نگرانى هاى بهداشتى در مورد تلفن هاى همراه و ساير منابع پرتوزا نيز معضل ديگرى است كه آمادگى كامل مردم را براى پذيرفتن ايده انتقال سيگنال ها از طريق پوست بدن زير سئوال مى برد. «توماس زازوفسكى» محقق شاغل در «موسسه فناورى فدرال سوئيس» در زوريخ ضمن بيان اين مطلب بر لزوم انديشيدن پيرامون راه هاى غلبه بر اين قبيل معضلات تأكيد مى كند. علاوه بر همه موارد فوق، سرعت داده هاى قابل وصول نيز ممكن است بسيار آهسته بوده و در نتيجه ما را با معضلات تازه اى روبه رو سازند.
• رفع موانع با بهينه سازى فناورى
بسيارى از اين اشكالات و موانعى كه بر سر راه تكثير فناورى مورد اشاره قرار گرفته اند طرف توجه NTT غول ارتباطات از راه دور ژاپن واقع شده اند. به جاى عبور دادن يك جريان الكتريكى از پوست، فناورى ابداعى NTT موسوم به RedTacton كه در فوريه گذشته كار خود را آغاز كرد با القاى نوسانات كوچك در حوزه الكتريكى موجود اما بسيار ضعيف بدن كار مى كند كه تا حد زيادى شبيه همان كارى است كه راديو هنگام مدوله كردن يك موج حامل براى انتقال صدا انجام مى دهد. اين بدان معنا است كه انتقال دهنده (Transmitter) نيازى به برقرارى تماس مستقيم با پوست ندارد، بلكه مى تواند در يك جيب يا كيف پول باشد. اين فناورى در صورت قرار گرفتن در لايه هاى چندگانه لباس كه فاصله واقعى آن را از بدن به بيش از ۲۰ سانتيمتر مى رساند باز هم قادر به انجام وظيفه خواهد بود.دريافت كننده (Receiver) گرداگرد يك كريستال الكترو اپتيك قرار مى گيرد كه خواص اپتيكال يا نورى آن به تناسب تغييرات حوزه الكتريكى بدن تغيير مى يابد. اين تغييرات به وسيله يك حسگر ليزرى و يك حسگر نورى كشف مى شوند و داده هاى انتقال داده شده مى توانند سپس مورد بهره بردارى قرار داده شوند. NTT مى گويد داده ها با نرخ ۱۰ مگابيت بر ثانيه قابل انتقال هستند و بدين ترتيب بدن كاربر با ظرفيتى معادل ظرفيت يك شبكه Ethernet ادارى قادر به انتقال داده ها است.فناورى مورد اشاره در بالا مى تواند همه انواع كاربردها را داشته باشد، زيرا اين فناورى با اشياى بى جان از قبيل ديوارها، كف محوطه ها، اثاثيه منزل و حتى آب نيز كار مى كند. به عنوان مثال، شما مى توانيد فايل هاى موسيقى را از حافظه رايانه شخصى خود به يك پخش كننده موسيقى در جيب تان انتقال دهيد و در حالى كه پشت ميز تحريرتان نشسته ايد از شنيدن صداى آن لذت ببريد؛ يا شما مى توانيد قفل يك در را با لمس كردن آن بگشاييد. NTT به خود مى بالد كه هيچ نيازى به وارد كردن كارت هاى هوشمند در محل هاى ويژه يا گيج شدن در لابه لاى انبوهى از كابل ها براى فراهم ساختن زمينه لازم جهت برقرارى يك ارتباط سالم و ايمن بين دو دستگاه RedTacton نخواهد بود.
• آينده اى روشن در انتظار است
«يان پيرسون» يك متخصص برنامه ريزى براى آينده در كارخانه BT كه متصدى ارتباطات راه دور بريتانيا است مى گويد: «آينده ارتباطات استوار شده بر محوريت بدن انسان، خوب به نظر مى رسد.» او در ادامه مى افزايد: «ساختن دستگاه هاى بسيار پيشرفته اى كه درون پوست يا روى پوست يك شخص قرار مى گيرد و امكان برقرارى ارتباط بين دو دستگاه يا ارتباط اين دو با يك دستگاه ثالث را در نزديكى سطوح بيرونى بدن فراهم مى سازد ميسر خواهد بود. درست همانطورى كه دسترسى به اينترنت داراى پهناى باند زياد به برقرارى ارتباط مناسب بين كارپرداز خطوط تلفن و مشترك اينترنت بستگى دارد، برقرارى شبكه انتقال داده ها با محوريت بدن انسان نيز مى تواند در صورت مجهز بودن به ابزار كافى به تحقق يكى از آرزوهاى ديرين فعالان حوزه ارتباطات انجاميده و به يكى از اصلى ترين روياهاى آنها جامه عمل بپوشاند.»خوب است. تعبير رويايى همچون روياى بالا شايد يك گام استثنايى در راه برقرارى ارتباطات ايمن و قابل اعتماد باشد. «گوردون بل» محقق برجسته فعال در «مركز تحقيقاتى ناحيه خليج مايكروسافت» در سان فرانسيسكو مى گويد: «اينكه آيا بهره گيرى از حوزه الكتريكى بدن انسان براى انتقال داده ها اجتناب ناپذير خواهد بود پاسخى كاملاً روشن دارد. من ترديدى ندارم كه در آينده شاهد پيشرفت هاى بسيار خوبى در اين زمينه خواهيم بود.» او در عين حال مى افزايد: «البته لااقل تا پنج سال ديگر نخواهيم توانست ارزيابى دقيقى از توانايى هاى بالقوه اين فناورى ارائه دهيم، زيرا ظهور يك استاندارد قابل اعتنا در اين حوزه نيازمند زمانى نسبتاً طولانى خواهد بود.» پرسشى كه در پايان به ذهن ما خطور مى كند اين است كه نام استاندارد جديد را چه خواهند نهاد. در پاسخ بايد گفت همانطورى كه پيشتر اعلام شد فناورى تازه در واقع تركيبى از فناورى هاى كهنه و نو در حوزه ارتباطات از راه دور است. با اين حساب، شايد الصاق نام هايى همچون Wi-Skin يا Body-Fi يا حتى Blueskin دور از تصور نباشد.
The Econimist, 11Jun. 2005
شرق