يخچال هاى طبيعى جهان در حال ذوبند

بسته شدن يك حساب

نگين كروئى



تنها يك چهارم از منابع ثبت شده آب شيرين در سراسر جهان را منابع آب زيرزمينى، درياچه ها، رودخانه ها يا بخار آب موجود در اتمسفر تشكيل مى دهند. سه چهارم ديگر را ذخاير برف و يخ روى زمين تشكيل مى دهند. يخچال هاى طبيعى در سراسر جهان و منجمله در آلمان، يكى از ذخاير پايدار آب شيرين به حساب مى آيند. اما اگر آب و هواى زمين تغيير كند ممكن است چه اتفاقى بيفتد؟ در صورتى كه ميانگين درجه حرارت سالانه شروع به افزايش كند، همچنانكه در حال حاضر نيز اين افزايش ثبت شده است، چه اتفاقى خواهد افتاد؟ در حال حاضر بيش از ۵ هزار از يخچال هاى طبيعى منطقه آلپ اروپا در حال ذوب شدن هستند. در مقاله اى كه پيش روى شماست قصد داريم شما را با كارهاى تحقيقاتى گروهى از پژوهشگران آلمانى آشنا كنيم كه در نزديكى شهر مونيخ، مشغول تحقيق در اين زمينه هستند.
• • •
براى كسى كه در بالاى يكى از يخچال هاى رشته كوه هاى آلپ در ايالت باوارياى آلمان مى ايستد و در ارتفاع دو هزار مترى كفش هاى اسكى خود را به پاهايش مى بندد، ديدن منظره پوشيده از برف كوه هاى اطراف بسيار لذت بخش است. براى اسكى بازان و طرفداران اسكى اسنوبورد تا ماه مه بهترين شرايط براى اسكى موجود است زيرا اين يخچال ها هنوز با لايه اى از برف پوشيده شده اند. اما اين وضعيت تا چه مدت طول خواهد كشيد؟
كارشناسان پيش بينى مى كنند كه اين لايه برفى حداكثر براى مدت ۱۰تا ۱۵سال ديگر دوام خواهد داشت و سپس ناپديد خواهد شد. بدين ترتيب، يكى از پنج يخچال طبيعى موجود در آلمان، بر اثر گرما ذوب خواهد شد. پژوهشگران آكادمى علمى بايرن در مونيخ، تغييرات يخچال هاى طبيعى و لايه هاى يخى كوه هاى اين منطقه را تحت نظر و مطالعه قرار دادند.
يخچال ها به عنوان ذخاير درازمدت آب شيرين از اهميت بسيارى برخوردارند. اين منابع آب همچون يك حساب پس انداز مى مانند كه طى فصول سرد و طى سال هاى متمادى ذخايرى را براى استفاده بعدى گرد مى آورند. اما چنين امرى تنها زمانى ممكن است كه قشر پوششى برف، به اندازه كافى ضخيم بوده و تا زمستان آينده از ميان نرود. اين قشر برفى نيز خود يك آب ذخيره شده است كه تنها براى مدت يك فصل دوام مى آورد. اگر اين برف براى مدتى طولانى تر باقى بماند، به آرامى يك يخچال طبيعى به وجود مى آيد. بدين ترتيب كه لايه هاى برف به هم فشرده شده، طى تغييرات فصلى آب و هواى چندين سال، مكرراً ذوب و منجمد مى شوند و سرانجام به يخى منسجم تبديل مى شوند. در ادامه اين توده هاى يخى همانند يك توده عسل و به آهستگى از دره ها به سوى كوهپايه سرازير شده و زمانى كه شرايط جوى مناسب باشد تبديل به آب مى شوند.
اما اين حساب پس انداز اينك سال هاست كه در حال ذوب شدن است. طى ماه هاى گرم سال، زمانى كه حتى رودخانه ها نيز خشك مى شوند، رودهايى كه از يخچال هاى طبيعى منشاً مى گيرند در مقايسه با رودخانه ها از آب فراوانى برخوردارند. ۹۰درصد آبى كه از طريق رود «راين» در كشور هلند به دريا مى ريزد، از يخ ها و برف هاى ذوب شده كوه هاى آلپ سرچشمه مى گيرد. اما اين عمل تنها تا زمانى ادامه خواهد داشت كه حساب پس انداز موجود خالى شود. سپس بايد در انتظار عواقب آن بود: كمبود انرژى الكتريسيته توليد شده توسط آب، اختلال در امر كشتيرانى در رودهاى كم عمق و كمبود موسمى آب آشاميدنى، چرا كه سطح منابع زيرزمينى آب پائين مى رود.
دانشمندان قادرند با مطالعه وضعيت يخچال ها تغيير و تحولات صورت گرفته در آب و هواى آينده زمين را پيش بينى كرده و هشدار دهند كه بايد در آينده خود را براى مقابله با موقعيتى حادتر آماده كنيم. يعنى تابستان ها بيشتر داغ و خشك بوده و زمستان ها با توفان هاى شديد همراه خواهند بود زيرا كل سيستم چرخش توده هاى هوا در جو زمين دچار تغيير خواهد شد.
طبق محاسبات پژوهشگران اگر در مناطق آسياى مركزى، براى مثال قزاقستان، قرقيزستان و چين، يخچال هاى طبيعى نيمى از وسعت كنونى خود را از دست بدهند، آب رودخانه هاى اين مناطق به شكل چشمگيرى كاهش خواهد يافت. بدين ترتيب زمين هاى كشاورزى سرزمين هاى صحرايى و نيمه صحرايى آسياى مركزى قادر به ادامه حيات نخواهند بود اما متخصصان آلمانى پيش بينى مى كنند كه ساكنان آسياى مركزى از ازبكستان گرفته تا چين، دست كم ۵۰سال وقت دارند تا خود را در برابر اين وقايع آماده كنند.
DW-WORLD.DE
روزنامه شرق