گردباد مردم را از خانه ها فرارى داد

نگين كروئى

هفته گذشته گردباد شديدى به نام گردباد «كاترينا» در ايالت مى سى سى پى آمريكا به قيمت جان بيش از ۵۰ نفر تمام شد. ۳۰ نفر از مردم كه در يك مجموعه آپارتمانى زندگى مى كردند در نتيجه سيلاب خفه شدند، عده اى نيز زير آوارها جان خود را از دست دادند. ريشه كن شدن و سقوط شمار كثيرى از درخت ها نيز باعث مرگ عده اى ديگر شد. اين گردباد كه شدت آن درجه ۴ تخمين زده شد، با سرعتى معادل ۲۶۰ كيلومتر در ساعت به سواحل جنوب شرقى خليج مكزيك رسيده و در ايالت هاى لوئيزيانا، مى سى سى پى و آلاباما نابودى هاى فراوانى به بار آورد. مقامات شهرى در هراس بودند كه مبادا شهر نيواورلينز، كه بخش هايى از آن پائين تر از سطح آب دريا بنا شده است، توسط اين گردباد نابود شود. تقريباً يك ميليون نفر از ساكنان اين شهر از خانه هاى خود گريختند. كسانى كه در شهر باقى مانده بودند، اجباراً در پناهگاه هاى مناسب و استاديوم ورزشى شهر جاى داده شدند. در اينجا از شما دعوت مى كنيم با ما نگاهى به شيوه به وجود آمدن و چرخه زندگى گردباد هايى همچون گردباد «كاترينا» داشته باشيد.
•••
Hurricane به گردباد هايى گفته مى شود كه بر فراز اقيانوس ها و درياهاى مناطق حاره اى، به سرعتى معادل ۱۱۸ كيلومتر در ساعت يا بيش از آن مى رسند. اين گردباد ها معمولاً در فاصله زمانى ماه مه تا دسامبر به وجود مى آيند اما دوره رسمى به وجود آمدن آنها از اول ماه ژوئن تا سى ام دسامبر است. اينگونه گردبادها ممكن است تا دو هفته دوام داشته باشند و سطوح گسترده اى تا حد صد كيلومتر مربع را ويران سازند.
لغت Hurricane از زبان سرخپوستان منشاء مى گيرد و در واقع به معناى «خداى باد» است.
از آنجايى كه گردبادها سرعت زيادى دارند و موجب به وجود آمدن موج هاى پرارتفاع آب و همچنين رگبارهاى شديد مى شوند، خطرات زيادى را براى طبيعت و انسان ها به همراه مى آورند. بيشترين خسارت هاى ثبت شده را در سال ،۱۹۹۲ گردبادAndrew به بار آورد كه تقريباً بالغ بر ۳۰ ميليارد دلار مى شد. يكى از ويژگى هاى معروف اين گردبادها «چشم» گردباد، يعنى بخش درونى گردباد است كه از مشخصات آن، وزش ضعيف باد و منطقه اى خالى از ابر و باران هستند. در گذشته هنگامى كه چشم گردباد از منطقه اى عبور مى كرد برخى از مردم تصور مى كردند كه گردباد به پايان رسيده است. اما در واقع پس از عبور اين هسته آرام، قدرت عظيم گردباد دوباره به نابودى ساخته هاى دست طبيعت و انسان ادامه مى دهد. زمانى كه گردبادها با جبهه پيشين خود به مدارهاى ميانى كره زمين مى رسند مى توانند به يك سيستم توده هواى فشار پائين مناطق غيرحاره تبديل شوند و حتى در قاره اروپا موجب بارش رگبارهاى شديد شوند. گردبادها بر فراز دريا و در برابر سواحل آفريقاى غربى به وجود مى آيند، بدين ترتيب كه دماى آب دريا بايستى حداقل ۲۷ درجه سلسيوس باشد. آب دريا بخار شده، به بالا مى رود و ابرهاى بزرگ و بارورى را به وجود مى آورد. در ادامه يك توده هواى مناطق حاره با فشار كم تشكيل مى شود. از طريق بالا رفتن اين توده هوا بر فراز هواى گرم سطح آب دريا، هوا جريان مى يابد زيرا اختلاف فشار وجود دارد. اين توده هاى هواى بالارونده، از طريق اثر كوريوليس به خاطر گردش زمين به چرخش در آمده و بدين ترتيب يك گردباد به وجود مى آيد. انرژى توليد شده از طريق تبخير آب توده هاى هواى مرطوب دريا، تحت تاثير نيروى كوريوليس به يك انرژى حركتى تبديل مى شود و سرعت آن به آرامى افزايش مى يابد. ابتدا توفانى با سرعت حدود ۶۲ كيلومتر در ساعت در مناطق گرمسير ايجاد مى شود. اگر تمامى شرايط مناسب موجود باشند، سرعت چرخش آن افزون تر مى شود. اين توفان به تدريج به پيش مى رود و به يك گردباد تبديل مى شود. اين چرخه، از توليد يك توفان مناطق حاره گرفته تا از ميان رفتن گردباد بر فراز خشكى يا آب هاى سردتر، مى تواند عمرى تقريباً يك تا ۴ هفته داشته باشد. در حال حاضر در ايالت هاى مصيبت زده آمريكا تيم هاى امداد در جست وجوى قربانيان هستند.
DW-WORLD.DE
روزنامه شرق