پرونده سازى عليه ظروف تفلون
ترجمه: عبدالله مصطفائى
تفلون در اصل يك ماده پليمرى به نام پلى تترافلوئورواتيلن (PTFE) است كه در دهه ۱۹۳۰ در شركت دوپونت آمريكا كشف شد و با نام تجارى تفلون وارد بازار شد. اين ماده يك پوشش نچسب با مقاومت حرارتى بالا است و در زمره بهترين پوشش هاى نچسب به شمار مى رود كه با ورود به بازار، اميدهاى فراوانى را در اين عرصه ايجاد كرد ولى گويا با مطالبى كه در سال هاى اخير درباره آن گفته مى شود، بازار اين ماده حداقل در زمينه ظروف آشپزخانه با بحران مواجه شود. نبايد فراموش كرد كه تفلون نام تجارى محصول شركت دوپونت است و محصولات عرضه شده از سوى كمپانى هاى ديگر مشخصات و تركيبات خاص خود را دارند و در استفاده از محصولات همه شركت ها بايستى دقت به خرج داد. نكته مهم اين است كه از بازسازى ظروف تفلون بايد جداً اجتناب كرد چون نوع ماده مصرفى و نحوه كار واحدهاى بازسازى مورد تائيد وزارت بهداشت كشورمان نيز قرار ندارد. نكته آخر نيز آن است كه طبق تحقيقات انجام شده مشكل آفرينى لايه تفلون در ظروف غذا در دماهاى بالاتر از ۳۶۰ درجه سانتيگراد است ولى محققين معتقدند كه در هنگام پخت غذا، دما از ۲۵۰ درجه سانتيگراد فراتر نمى رود ولى با اين همه بايستى هنگام استفاده از اين ظروف توجه بيشترى مبذول داشت و حتى الامكان از آنها كمتر استفاده كرد چون ما امكان دسترسى به تركيبات تشكيل دهنده لايه هاى نچسب همه شركت هاى سازنده موجود در بازار را نداشته و قادر نيستيم تا همه آنها را مورد آزمايشات مختلف قرار دهيم.
ترس در مورد مواد شيميايى خطرناك باعث شده است كه شركت بزرگ چندمليتى دوپونت در سكوى متهمين قرار گيرد. شركت معظم شيميايى دوپونت از سوى ۱۴ نفر به دادگاه فرا خوانده شده است چون اين افراد معتقدند كه اين شركت در مورد خطرات احتمالى مواد شيميايى مرتبط با تفلون اطلاع رسانى مناسبى نكرده است. تركيبى كه بيشترين توجه حاضرين را به خود اختصاص داده است پرفلوئورواكتانوئيك اسيد (PFOA) است كه در پوشش ماهى تابه ها و ديگر ظروف نچسب با مارك هاى مشهور مورد استفاده قرار مى گيرد و البته در محصولاتى از قبيل فرش و پارچه نيز كاربرد دارد. ساليان طولانى است كه دانشمندان نگران سمى بودن احتمالى اين تركيب هستند چون اين ماده از پتانسيل توليد سرطان برخوردار است. در تاريخ ۲۷ ماه ژوئن سال ۲۰۰۵ سازمان حفاظت محيط زيست آمريكا (EPA) يك گزارش مقدماتى در مورد بررسى مشكلات بالقوه ناشى از PFOA منتشر كرد. در اين گزارش نتيجه گيرى شده است كه مطالعات انجام شده بر روى موش ها بيانگر آن است كه اين ماده شيميايى «احتمالاً» سرطان زا است و نگارندگان به سازمان پيشنهاد كرده اند كه آزمايشات بيشترى را در اين ارتباط انجام دهد. هر چند در حال حاضر نيز تركيب PFOA جزء تركيبات «سرطان زاى محتمل» است. مطالعات گوناگون انجام شده بيانگر وجود PFOA در خون انسان و حيوان هاى ساكن در نقاط مختلف جهان و حتى نقاط دوردست قطب شمال بوده است. با اين وجود در اين مطالعات مشخص شده است كه مقدار مورد نياز براى ايجاد سرطان در حيوانات بسيار بيشتر از مقدار موجود در خون انسان بوده است. البته در كار گرانى كه در معرض اين تركيب قرار دارند نيز ارتباط معنا دارى با سرطان پيدا نشده است. بر اين اساس شركت دوپونت در اظهار نامه خود در ششم جولاى ۲۰۰۵ گفته است كه «تا به امروز هيچ تاثيرى بر سلامتى كه ناشى از PFOA باشد حتى در كارگرانى كه بيشتر از عموم در معرض اين تركيب قرار دارند نيز گزارش نشده است». در اين ارتباط كليف وب سخنگوى شركت دوپونت نيز گفته است كه «مصرف كنندگان محصولات فروخته شده با نام تجارى تفلون در امان هستند چون ظروف ساخته شده با لايه هاى نچسب تفلون توليد شركت دوپونت حاوى PFOA نيستند.»
• مطالب بيشتر
بايد دانست كه هيچ كس در مورد نحوه انتشار PFOA مطمئن نيست و در مناطق برون شهرى محتمل ترين روش انتقال اتمسفرى است. در اين ارتباط تونى كراسنيك كه يك شيميست است و به سازمان حفاظت محيط زيست در تهيه گزارش مزبور كمك كرده، معتقد است كه «در اين وضعيت ما شواهدى نداريم كه PFOA موجود در خون انسان ها ناشى از محصولات تفلون است.» اسكات مابورى يك شيميست مسائل محيط زيست از دانشگاه تورنتو كانادا است. تحقيقات انجام شده توسط ايشان بيانگر آن است كه اگر محصولات تفلونى تا ۳۶۰ درجه سانتى گراد حرارت داده شوند، فقط مى توانند مقادير اندكى PFOA آزاد نمايند. البته تركيبات مرتبط مانند ترى فلوئورواستيك اسيد نيز آزاد مى شود. البته مابورى كشف كرده است كه يك راه غيرمستقيم براى توليد PFOA وجود دارد و در اين باره او معتقد است كه الكل ها پلى فلوئورينه مى توانند در محيط زيست به PFOA تبديل شوند. توليد اين الكل ها بسيار بيشتر از تركيب PFOA است و براى پوشش دهى الياف و كاغذ مورد استفاده قرار مى گيرند. در اين مورد مابورى گفته است كه چندين توليد كننده اصلى براى اين الكل ها وجود دارند كه شركت دوپونت نيز از آن جمله است. او اظهار داشته است كه ميزان بعضى از تركيبات پرفلوئورينه در محيط زيست حداقل ده برابر ميزان PFOA است و آنها مى توانند سمى باشند. البته اين مواد در گزارش تهيه شده براى سازمان حفاظت محيط زيست آمريكا نيز مورد قرار گرفته اند.
چون خانواده تركيبات پرفلوئورينه از راه هاى متفاوتى به وجود مى آيند، مابورى تلاش دارد تا با استفاده از ساختمان مولكولى تركيبات موجود در خون انسان، سرمنشا ء آنها را تعيين نمايد. او اظهار مى دارد كه «اين موضوع زمينه اى است كه نيازمند مقدارى تحقيقات بيشتر است.»
• برچسب هاى اعلان هشدار
در دادخواست تهيه شده عليه شركت دوپونت علاوه بر ۵ ميليارد دلار درخواست شده به خاطر صدمات وارد شده، نصب برچسب هاى اعلان هشدار و اختصاص بودجه اى براى پايش اثرات پزشكى مواد شيميايى مرتبط نيز ذكر شده است. وكلاى اين پرونده مى گويند كه تصميم دارند بر سر اين موضوع بحث كنند كه شركت دوپونت ساليان سال است كه از ارتباط سرطان با مواد شيميايى مرتبط با توليد تفلون و نيز مواد شيميايى آزاد شده هنگام گرم شدن زياد ظروف تفلون از طريق آزمايشات انجام شده بر روى موش ها آگاه بوده است.
نبايد فراموش كرد كه سال گذشته اين شركت نهايتاً توانست با ساكنين نزديك كارخانه در ويرجينياى غربى به يك توافق خارج از دادگاه دست يابد. اين ساكنين مدعى بودند كه اين شركت منابع آب محلى را به PFOA آلوده كرده است. هر چند شركت دوپونت نيز اين ادعا را قبول نداشت و مدعى است كه تركيب PFOA خطرى براى عامه جامعه ندارد. از اين رو بايد منتظر بقيه ماجرا بود چون در همين ماجرا نيز شركت دوپونت بيش از ۸۰ ميليون دلار به ساكنين پرداخت.
Nature, Jul. 25,2005
روزنامه شرق
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر