شما به سياره فراخورشيدى مى نگريد

پوريا ناظمى

گروه بين المللى اى از اخترشناسان اعلام كردند تصويرى كه سال گذشته از يك سياره فراخورشيدى گرفته شده بود واقعى است و جرم ثبت شده در آن واقعاً يك فراخورشيدى است.اين گروه با انتشار بيانيه اى كه از سوى مجموعه رصدخانه هاى جنوبى اروپا (ESO) منتشر شد با تاييد اينكه جرمى كه در تصوير ثبت شده يك سال پيش گروهى از اخترشناسان ديده مى شد يك سياره فراخورشيدى غول پيكر است به مباحثه اى يك ساله پايان دادند. بر اساس اين گزارش اين سياره با جرم تقريبى ۵ برابر جرم مشترى در حوزه گرانشى يك كوتوله قهوه اى قرار دارد و در مدارى به دور آن مى گردد. اين گروه از اخترشناسان براى تاييد اين يافته در ماه هاى بهمن و اسفند سال گذشته تصاوير جديدى از اين كوتوله قهوه اى جوان و سياره همدم آن را با كمك يكى از تلسكوپ هاى VLT در شمال شيلى تهيه كردند. سياره اى كه در فاصله ۲۰۰ سال نورى از زمين و در راستاى صورت فلكى شجاع قرار دارد. گال چاوين اخترشناس و سرپرست تيم علمى كه برروى اين موضوع كار مى كرد مى گويد: «تصاوير جديد ما هيچ جاى شك و شبهه اى باقى نگذاشت كه اين جرم مشكوك واقعاً يك سياره است و بدين ترتيب براى نخستين بار سياره اى فراخورشيدى مستقيماً به دام افتاده و تصويربردارى شده است.» جدايى كوتوله قهوه اى مادر و سياره مورد بحث حدود ۵۵ برابر فاصله زمين - خورشيد است. به گفته يكى ديگر از اعضاى تيم بررسى اين منظومه، اينك و پس از آنكه يك سال اين مجموعه مورد بررسى قرار گرفته است، مى توان با قطعيتى بيش از ۹۹ درصد اعلام كرد كه اين تصوير واقعاً يك فراخورشيدى است. آنامارى لاگرانژ يكى ديگر از اعضاى اين تيم با نگاهى رو به آينده اين تاييد را گامى نخست در راه هدف مهم تر دانست كه همانا بررسى خصوصيات شيميايى و فيزيكى اين سياره خواهد بود تا راه براى كشف سيارات فراخورشيدى زمين مانند باز شود. شهريورماه گذشته اين گروه تحقيقاتى اعلام كرد درخشش نور ضعيفى را در اطراف كوتوله قهوه اى يافته است. اين نقطه نورانى كه به نام M1207b2 معروف شده است ۱۰۰ برابر كم نورتر از كوتوله قهوه اى جوان ميزبان خود بود. بررسى طيف اين جرم از وجود نشانه هايى از مولكول آب حكايت مى كرد كه نشان از سردى محيط داشت. شبيه سازى ها نشان دادند كه اين جرم جديد بايد حدود ۵۰ برابر مشترى جرم داشته باشد و البته بنابر برخى روش هاى تخمين جرم كمترى نيز براى آن حدس زده شد. البته در زمان كشف اين سياره به هيچ وجه نمى شد نسبت به ماهيت آن مطمئن بود چراكه اين امكان وجود داشت كه اين شىء متعلق به پس زمينه باشد و مثلاً گونه اى ناشناس از كهكشان ها چنين نمايى را ايجاد كرده باشند. اما تحقيقات و بررسى هاى يك ساله نشان از حركت اين دو جرم به دور هم داشت كه باعث شد دانشمندان نسبت به ماهيت آن به عنوان يك فراخورشيدى اطمينان بيشترى پيدا كنند. خبر اين تاييد هنوز از سوى مراجع علمى غيراروپايى تاييد نشده است اما به نظر مى رسد گامى بزرگ در راه شناخت و فتح فراخورشيدى ها برداشته شده است. رشته منظومه هاى سياره اى فراخورشيدى بى شك در آينده اخترشناسى جايگاه بى نظيرى را ايفا خواهد كرد.
Nojum.ir