عنكبوت ماده عاشق صادقى نيست

ايرنا: محققان با بررسى رفتار و ساختار فيزيولوژيك نوعى عنكبوت ماده موسوم به «عنكبوت پشت قرمز» به جنبه هاى شگفت انگيزى در خصوص شيوه تعامل اين عنكبوت با نوع نر آن برخورد كرده اند، از جمله آنكه عنكبوت ماده، عاشق صادقى نيست و در پى استثمار عنكبوت نر است.
عنكبوت هاى پشت قرمز ماده، عاشقان صادقى نيستند و در اغلب موارد قبل از اينكه خواستگار نر بتواند به وصال دست يابد، آن را طعمه خود مى كنند و مى خورند.
اما نكته ديگرى كه دانشمندان به تازگى به آن پى برده اند اين است كه ماده هاى خطرناك نه تنها با شيوه هاى خاص نرها را به سمت خود جلب مى كنند بلكه فيزيولوژى داخلى بدن آنها اين امكان را برايشان فراهم مى آورد كه اسپرم نرهاى مختلف را در بدن خود ذخيره كنند و تنها از اسپرم هايى كه خود مى پسندند براى بارورسازى تخمك هاى خود استفاده كنند. به گفته «ليندسى اسنو» و «ميديان آندريد» از دانشگاه تورنتو در كانادا، عنكبوت هاى ماده پشت قرمز در بدن خود داراى دو محفظه براى ذخيره اسپرم هاى عنكبوت هاى نر هستند. اين دو محفظه ذخيره سازى اسپرم اين امكان را به عنكبوت ماده مى دهد كه ابتكار عمل را در جفت گيرى از دست عنكبوت نر خارج سازد و خود آن را به دست گيرد.
در جهان جانوران معمولاً نرها براى آنكه با اسپرم خود ماده مورد نظر خود را بارور سازند و به اين ترتيب بقاى نسل خويش را تضمين كنند، بر سر جفت گيرى با ماده با يكديگر به نزاع بر مى خيزند. اما وجود كيسه هاى دوگانه به عنكبوت ماده پشت قرمز اين اجازه را مى دهد تا حتى در صورتى كه يك عنكبوت نر موفق شد زودتر از ديگر رقبا با اين ماده جفت گيرى كند باز هم تضمينى براى بارورسازى تخمك هاى عنكبوت ماده نداشته باشد.
هر عنكبوت نر پشت قرمز داراى دو عضو باروركننده است كه متناظر با دو كيسه ذخيره اسپرم عنكبوت ماده است اما در هر نوبت جفت گيرى، عنكبوت نر تنها قادر است از يكى از اين دو استفاده كند. عنكوبت نر پس از جفت گيرى، انتهاى عضو بارورساز خود را در داخل كيسه ذخيره اسپرم عنكبوت ماده مى كند و به اين ترتيب در اين كيسه را مسدود مى سازد. اما عنكبوت ماده مى تواند با استفاده از كيسه دوم، تخمك هاى خود را با استفاده از اسپرم عنكبوت نر ديگرى كه بيشتر مى پسندد بارور سازد.
محققان كانادايى براى بررسى نحوه بارورسازى در اين عنكبوت ها، از هر دو عنكبوت نر رقيب، يك عضو بارورساز را قطع كردند. زمانى كه عضو قطع شده در طرف يكسان بدن اين عنكبوت هاى نر قرار داشت، دو رقيب ناگزير بودند تنها يك كيسه از دو كيسه را بارور كنند. در اين حالت عنكبوتى كه اول جفت گيرى مى كرد در ۸۰ درصد موارد موفق به بارورسازى مى شد. علت اين امر آن بود كه عنكبوت اول با مسدود كردن كيسه ذخيره اسپرم مانع از آن مى شد كه عنكوبت دوم اسپرم خود را در تنها كيسه اى كه به آن دسترسى داشت تخليه كند.
به اين ترتيب صرف نظر از اينكه عنكبوت نر اول مورد پسند عنكبوت ماده بود يا نه، اين عنكبوت موفق به بارورسازى مى شد.
اين دو محقق كانادايى كه نتايج بررسى هاى خود را در ارگان آكادمى علوم انگليس به چاپ رسانده اند گزارش داده اند زمانى كه عضو باروركننده در دو عنكبوت به صورت غيرمتقارن قطع مى شد و به اين ترتيب دو عنكبوت نر شانس مساوى براى بارورسازى يكى از دو كيسه ذخيره اسپرم داشتند، در اين حال امتياز نفر اول از بين مى رود.
اما در اين حال عنكبوت ماده نمى تواند به تشخيص خود ميان يكى از دو كيسه اسپرم انتخاب كند. در اين حال اين ماده عنكبوت اسپرم هاى هر دو كيسه را همزمان رها مى سازد و به اين ترتيب كيسه اى كه اسپرم بيشترى در آن ذخيره شده يا اسپرم هاى آن از كيفيت بهترى برخوردارند، تخمك ها را بارور مى سازند. نكته مهم در اين ميان آن است كه در جريان جفت گيرى، جثه كوچك عنكبوت نر در برابر دندان هاى عنكبوت ماده كه اندام درشت ترى دارد واقع مى شود و عنكبوت ماده از اين فرصت براى خوردن عنكبوت نر استفاده مى كند.
در اين حال عنكبوت هاى نرى كه اندام درشت تر و در نتيجه اسپرم بهترى دارند در حين نوبت اول جفتگيرى و پركردن كيسه اول، عليرغم مورد حمله قرار گرفتن از طرف ماده، جان سالم به در مى برند و با استفاده از اين فرصت كيسه دوم را نيز با كمك عضو بارورساز دوم از اسپرم خود پر مى سازند و به اين ترتيب بقاى نسل خود را صد درصد تضمين مى كنند.