يا انسان مى تواند توفان را مهار كند

ترجمه: فرشيد كريمى


با افزايش تعداد توفان هاى مخرب، دانشمندان براى مقابله و مهار آنها به فناورى هاى پيشرفته روى آورده اند.
در دهه هاى ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ گروه هاى مختلفى از دانشمندان تلاش كردند تا جهت مهار نيروى قهرآميز توفان ها به فناورى هاى نوينى دست بيابند. اما تلاش آنها دوام نياورد زيرا آزمايشات بى نتيجه ماند و استقرار يك سيستم كامل جهت مقابله مستمر با چرخنده هاى باد بسيار پرهزينه بود. اما تخريب ۲۰۰ ميليارد دلارى ناشى از توفان هاى كاترينا و ريتا و پيش بينى وقوع توفان هاى فاجعه آفرين و مخرب تر در آينده باعث شد كه هزينه ايجاد اين سيستم يك قيمت پائين به نظر برسد. بنابراين دانشمندان دوباره به فكر طرح هايى براى مهار توفان هاى بزرگ افتادند.
به نظر «هاگ ويلوگبى» پروفسور مركز تحقيقات بين المللى توفان ها در ميامى و مدير پيشين بخش مطالعات جوى و اقيانوسى، يك راهكار اين است كه لايه روغنى بر روى اقيانوس در مسير توفان ايجاد كرد. وى مى گويد دليل استفاده از روغن جلوگيرى از بخار شدن آب دريا و در نتيجه ضعيف شدن توفان است. بخار شدن آب باعث تقويت رگبارهاى چرخان باران مى شود و اين رگبارها ستون فقرات توفان ها را تشكيل مى دهند.«كرى امانوئل» دانشمند بخش فناورى جوى، در سال ۲۰۰۲ تجربه اين راهكار را در آزمايشگاه مورد مطالعه قرار داد. اما لايه روغن تحت شرايط شبيه سازى شده درياهاى متلاطم به سرعت پراكنده شد. وى مى گويد: «زمانى كه باد با سرعت ۱۰۰ گره شروع به وزيدن مى كند ديگر چيزى به نام سطح اقيانوس وجود ندارد.» وى در ادامه مى گويد: «توفان از آب هاى پر از حباب شروع و به هوايى مملو از اسپرى هاى آب تبديل مى شود. بنابراين بايد فرمول ماده اى مايع مانند را تهيه كرد كه حتى در زمان توفان هاى سهمگين به سطح آب بچسبد. اين مايع با استفاده از دسته اى از هواپيماهاى مخزن دار ۱۰۰ هزارتنى پاشيده خواهد شد.»
راهكارى ديگر شامل گروهى هواپيماى بارى است كه هزاران تن پودر جذب كننده آب به روى توفان خالى مى كنند و بدين طريق رطوبت از ابرهاى باران آور گرفته مى شود. يك شركت آمريكايى به نام Dyn-O-Mat محصولات فوق العاده جاذبى توليد مى كند. براى مثال كفپوش هاى گاراژها كه براى جذب روغن در خودروهايى داراى نشتى طراحى شده اند. اين شركت اكنون در حال توسعه دادن ژلى است كه طى اولين آزمايشات اميدواركننده بود. مهندسين اين شركت در ماه جولاى ۲۰۰۱ مقدار ۸ هزار پوند از اين ژل
را روى يك توفان تندرى كوچك در نزديكى فلوريدا پاشيدند. اين توفان ظرف چند دقيقه از صفحه رادار محو شد. اين مقدار ژل توانايى جذب ۴ هزار تن آب را داشت. طى توفان مذكور، نتيجه مضاعف بود. نخست ابرها خشك شدند كه منجر به ضعيف شدن توفان شد. سپس زمانى كه قطرات اين ژل بسيار سرد بر روى اقيانوس فرود آمدند آب هاى گرم- كه باعث رشد و پيشرفت توفان مى شوند- را سرد كرده و در نهايت ضعيف تر شدن توفان را منجر شد.
«پيتر كوردانى» موسس شركت Dyn-O-Mat يك هواپيماى مخزن دار بسيار بزرگ مخصوص و مجهز ۷۴۷ را كرايه كرده تا با استفاده از آن تلاش هاى آزمايشى را بر روى توفان هاى واقعى انجام دهد. از طرف ديگر وى گروهى از دانشمندان برجسته از آزمايشگاه هاى دانشگاه دولتى فلوريدا و مركز ملى مطالعات جوى و مركز اقيانوس شناسى را گرد آورده تا الگوسازى رايانه اى را آغاز كنند. اين الگوها تاثير ژل بر روى توفان هاى بزرگ را تجزيه و تحليل مى كنند. «كوردانى» كه خانه اش را طى توفان فرانسيس از دست داده است، مى گويد: «ما از قبل مى دانيم كه اين ژل كارايى لازم را دارد. حالا نياز داريم كه مقدار و محل استفاده اين ژل را مشخص كنيم.»
دانشمندان زيادى نسبت به اين تحقيق شك نشان مى دهند. «كريس لاندسى» متخصص مطالعه توفان بر اين عقيده است كه توفان ها بسيار بزرگتر و قدرتمندتر از توانايى هاى انسانى براى كنترل آنها هستند. وى در اين باره مى گويد: «فعاليت توفان تندرى به تنهايى معادل ۲۰۰ برابر برق توليدى در جهان است. از لحاظ فيزيكى، ايجاد تاثير در آن غيرعملى است.»
www.popsci.com,Nov.2005
روزنامه شرق